1) Dariusz Rosati, 1996
2) Panie marszałku! panie i panowie posłowie!
3) naczelnym zadaniem polityki zagranicznej Rzeczypospolitej polskiej jest służyć polskiej racji stanu. oznacza to, że powinna ona przyczyniać się do realizacji jak najlepiej pojętego interesu narodowego, interesu państwa polskiego, jak każda polityka, tak i polityka zagraniczna powinna mieć jasną wizję celów, do których zmierzamy, a także metod, środków i instrumentów działania. Będąc w istocie działalnością na wskroś praktyczną, polityka zagraniczna musi wszakże wspierać się na gruntownym rozpoznaniu warunków otoczenia krajowego i międzynarodowego oraz korzystać z bogactwa doświadczeń historycznych. na tej podstawie oraz biorąc pod uwagę aspiracje i oczekiwania narodu, polityka zagraniczna musi formułować cele strategiczne oraz optymalne drogi ich urzeczywistniania.
4) Interes narodowy polski, jak zresztą każdego demokratycznego państwa, wymaga, aby polityka zagraniczna była zorientowana na realizację trzech głównych celów strategicznych: po pierwsze, bezpieczeństwa narodowego, zapewnienia suwerenności i integralności kraju; po drugie, stworzenia sprzyjających warunków do rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego naszego kraju; i po trzecie, tworzenia przyjaznego otoczenia międzynarodowego, kierującego się zasadami demokracji i prawa międzynarodowego. w jaki sposób powinniśmy zmierzać do realizacji tych celów?
5) PO 1989 r. ukształtowała się w Europie nowa rzeczywistość polityczna. jej głównym wyznacznikiem jest zastąpienie układu dwubiegunowego, opartego na podziałach ideologicznych i rywalizacji bloków militarnych, układem opartym na współpracy przy powszechnym akceptowaniu demokracji, pluralizmu i wolnego rynku jako zasad organizujących funkcjonowanie społeczeństw europejskich i stosunków między nimi. mimo pojawiających się wciąż pewnych zagrożeń, ten nowo powstały układ odznacza się dużą trwałością i wszystko wskazuje na to, że będzie dominował w Europie przez najbliższe dziesięciolecia. w tych nowych warunkach międzynarodowych dokonaliśmy ponownie, w sposób suwerenny, oceny sytuacji polski, określiliśmy obszar zamierzeń i działań politycznych, które pozwalają na najlepszą realizację naszych interesów narodowych. wśród nich wyodrębnić można następujące trzy priorytety:
6) powrót polski do świata zachodniego poprzez integrację z instytucjami europejskimi i euroatlantyckimi;
7) budowanie jak najlepszych stosunków z sąsiadami;
8) współpraca w skali regionu, służąca jego stabilizacji i wzmocnieniu pozycji polski.
9) Te trzy zasadnicze priorytety winny być uzupełnione aktywnością polski na szerszym forum międzynarodowym, zwłaszcza w Organizacji narodów Zjednoczonych, co wynika m.in. z naszej roli w Radzie Bezpieczeństwa, oraz rozwojem współpracy z ośrodkami dynamiki gospodarczej w świecie, w tym poza Europą.
10) w takim ujęciu polityka zagraniczna Rzeczypospolitej pozostaje polityką kontynuacji i ciągłości. Kontynuacji, którą należy odczytywać jako odzwierciedlenie szerokiego konsensu, jaki istnieje wśród sił politycznych w Polsce w odniesieniu do głównych celów polityki zagranicznej – mimo naturalnych zróżnicowań społecznych i politycznych. można powiedzieć, że cele te są elementem zespalającym polaków i stanowią podstawę narodowego porozumienia. Utrzymywanie tego konsensu jest zasadniczym czynnikiem skuteczności polskiej polityki zagranicznej. ciągłość wszakże nie oznacza niezmienności zasad i braku elastyczności. w naszym otoczeniu zachodzą zmiany, również nasza pozycja międzynarodowa ulega ewolucji. wymaga to dostosowywania instrumentów polskiej polityki zagranicznej do zmieniających się warunków, wymaga aktywności w przeciwdziałaniu zjawiskom niekorzystnym i wspieraniu tych zmian, które służą umocnieniu stabilności i demokracji. informacja ministra spraw zagranicznych o głównych kierunkach polityki zagranicznej polski PRZEDSTAWIONA NA 79. POSIEDZENIU SEJMU RP II KADENCJI – 9 MAJA 1996 R.
11) Panie i Panowie Posłowie!
12) Ostatnie lata przyniosły gruntowną zmianę międzynarodowego środowiska Polski. Nie istnieje już żadne z trzech państw sąsiadujących z Polską przed 1989 r.: ani ZSRR, ani NRD, ani Czechosłowacja. Nie jesteśmy też już krajem wciśniętym między dwa agresywne mocarstwa, co długi czas było istnym przekleństwem naszych dziejów.
13) Obecnie na zachodzie sąsiadujemy z dogłębnie zdemokratyzowanymi Niemcami, a nasze stosunki z tym krajem powszechnie uznaje się za modelowe. Na wschodzie graniczymy z szeregiem nowo powstałych wskutek rozpadu Związku Radzieckiego państw, a stosunki z największym z nich – Rosją stają się coraz bardziej dynamiczne i wszechstronne, a tym samym normalne.
14) W tych ogólnie korzystnych warunkach, a przede wszystkim dzięki naszemu własnemu wysiłkowi w dziele reform politycznych i gospodarczych Polska wkracza w okres stabilizacji i rozwoju, w okres normalności, czego historia tego stulecia szczególnie skąpiła naszemu krajowi. Stając się normalnym krajem demokratycznym i wolnorynkowym, o wysokiej stopie wzrostu gospodarczego, Polska zmienia swój wizerunek i pozycję. Przestajemy być postrzegani w kategoriach emocjonalnych i heroicznych, jako kraj, który zapoczątkował rewolucyjne zmiany w Europie w latach 1989-1990. Mija euforia zrodzona na tle tych wydarzeń. W polityce kończy się dominacja symboli i gestów, ich miejsce coraz częściej zajmuje trzeźwy rachunek zysków i strat.
15) Stojąc w obliczu tych zmian, musimy dążyć do tego, aby Polska była traktowana przez kraje oraz instytucje europejskie i euroatlantyckie jako wiarygodny partner, jako kraj, który nie tylko jest stabilny wewnętrznie, ale jest w stanie stabilizująco wpływać na cały region. Kraj, który nie tylko przestaje być odbiorcą pomocy zagranicznej, ale powinien być w coraz większym stopniu jej dawcą.
16) Polska polityka zagraniczna w coraz większej mierze podejmuje te nowe wyzwania i szanse. Chcę odnotować wzmożoną aktywność polityczną i dyplomatyczną Polski na arenie międzynarodowej. W ostatnim okresie doszło do znacznej intensyfikacji kontaktów na najwyższym szczeblu. Wizyty i spotkania prezydenta Rzeczypospolitej, prezesa Rady Ministrów, a także ministra spraw zagranicznych są świadectwem rosnącej roli, jaką odgrywamy, a także wagi, jaką przywiązujemy do dialogu i bezpośrednich kontaktów z naszymi partnerami.
17) Warunki w najbliższym otoczeniu międzynarodowym są dla nas korzystne. Mamy traktatowo uregulowane stosunki z naszymi sąsiadami, nie występują konflikty, brak jest bezpośrednich zagrożeń. Jednak ten stan rzeczy nie jest dany raz na zawsze. Nie są przecież tak znów odległe zarzewia konfliktów na Bałkanach, na Naddniestrzu, w regionie Kaukazu. Wyjściowe różnice gospodarcze i społeczno-kulturowe powodują, że demokratyzacja i reformy prorynkowe przebiegają odmiennie w różnych krajach regionu, nierzadko wywołując napięcia oraz patologie społeczne i utrudniając konsolidację systemów demokratycznych. Pogłębiają one frustracje społeczeństw dotkniętych tymi trudnościami, tworząc grunt dla nacjonalistycznych resentymentów i szowinistycznej demagogii.
18) Gruntowne przemiany ustrojowe w naszym regionie, idące w parze z przeobrażeniami porządku globalnego, rodzą zupełnie nowe typy zagrożeń dla stabilności wewnętrznej każdego kraju i dla ładu międzynarodowego. Oprócz tradycyjnych zagrożeń militarnych i politycznych coraz częściej mówi się o zagrożeniach ekonomicznych, kulturowych, a także w dziedzinie ładu i porządku publicznego. Odnosi się to zwłaszcza do występującego, szczególnie w krajach dawnego Związku Radzieckiego – ale nie tylko – umafijnienia gospodarki, zorganizowanej przestępczości, a także terroryzmu politycznego, katastrof ekologicznych i nie kontrolowanego napływu emigrantów, przemytu środków potrzebnych do produkcji broni nuklearnej i temu podobnych zjawisk, które mogą przenikać lub już przenikają do Polski.
19) Możliwość skutecznego przeciwdziałania powyższym zagrożeniom – zarówno tradycyjnym, jak i tzw. nowym ryzykom – widzimy w rzeczowej i efektywnej współpracy dwustronnej oraz regionalnej w tej materii. Przede wszystkim jednak stawiamy na integrację z instytucjami europejskimi i euroatlantyckimi. Stanowią one całościowy system zapewniający wysokie standardy rozwoju i współpracy, gwarantowane efektywnymi mechanizmami ochrony i przeciwdziałania. Dlatego Polska dąży do członkostwa we wszystkich instytucjach zachodnich: NATO, Unii Europejskiej, Unii Zachodnioeuropejskiej oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Procedury integracyjne w wypadku tych instytucji są zróżnicowane, a uzyskanie członkostwa w jednej nie powinno być uzależnione od członkostwa w innej. Niemniej jednak te działania w istotny sposób są powiązane i wzajemnie wspomagające, a przede wszystkim wiodą nas w tym samym kierunku.
20) Panie i Panowie Posłowie!
21) Po raz kolejny z całą mocą pragnę potwierdzić: Polska dąży i będzie dążyć do uzyskania pełnego członkostwa w NATO. W naszej opinii Sojusz Północno-atlantycki jest kluczową strukturą tworzonej architektury bezpieczeństwa o wymiarze euroatlantyckim. Jest to struktura historycznie sprawdzona, która okazała się skuteczna w zapewnianiu bezpieczeństwa swoim członkom, w ochronie podstawowych wartości demokracji i rynku. Sojusz zapobiegał renacjonalizacji polityki bezpieczeństwa poszczególnych krajów. Wyciszał potencjalne konflikty między historycznymi adwersarzami. Sprzyjał tym samym stabilizacji politycznej i rozwojowi ekonomicznemu w strefie euroatlantyckiej.
22) Członkostwo Polski w NATO nie tylko trwale umiejscowi nasz kraj w rodzinie państw demokratycznych. Wzmocni także stabilizację polityczną i ekonomiczną Polski. Oznaczać będzie poszerzanie w kierunku wschodnim strefy stabilności i demokracji. Przeciwdziałać będzie pokusom tworzenia nieskutecznych i potencjalnie antagonizujących sojuszów subregionalnych.
23) Nie ma istotnych przeszkód, aby Polska stała się członkiem NATO w najbliższej przyszłości. W istocie proces rozszerzania Sojuszu został już uruchomiony. Jest to zarówno rezultatem zdecydowanej postawy państw członkowskich NATO, Kwatery Głównej Sojuszu oraz jego sekretarza generalnego, jak i skutkiem naszych konsekwentnych działań.
24) Sprawnie realizujemy ambitny indywidualny program Partnerstwa dla pokoju. Kontynuujemy naszą misję wojskową w ramach IFOR, która nie tylko służy pokojowi europejskiemu, ale i umacnia mechanizmy współdziałania wojskowego Polski z krajami NATO na szczeblu operacyjnym. Intensywnie uczestniczymy w debacie dotyczącej rozszerzania Sojuszu. Nasze poglądy w tej sprawie, a zwłaszcza w kwestii znaczenia i charakteru przyszłego polskiego członkostwa, przedstawiliśmy w stosownym dokumencie przekazanym państwom NATO. Stał się on punktem wyjścia do rozpoczętego przed kilku dniami indywidualnego dialogu z NATO, który będzie kontynuowany w bieżącym roku. Rozpoczęliśmy prace nad programem integracji Polski z Sojuszem. Prowadzimy intensywną współpracę dwu– i wielostronną z państwami członkowskimi NATO.
25) Naszym celem jest doprowadzenie do tego, aby w grudniu br. Rada Północnoatlantycka podjęła zasadnicze decyzje dotyczące kalendarza rozszerzenia Sojuszu, oraz zapewnienie, aby Polska znalazła się w grupie państw objętej tym procesem w pierwszej kolejności. Temu celowi w istotny sposób będzie podporządkowana nasza aktywność dyplomatyczna w stosunkach dwustronnych oraz wielostronnych z krajami NATO. Liczymy na poparcie środowisk polonijnych, zwłaszcza wielomilionowej Polonii amerykańskiej. Na poglądy niektórych państw NATO w kwestii tempa rozszerzania Sojuszu wpływa utrzymujące się negatywne stanowisko Rosji. Musimy nadal konsekwentnie przekonywać, że rozszerzenie NATO nie jest wymierzone przeciwko Rosji ani żadnemu innemu krajowi, lecz stanowi fragment tworzenia nowej europejskiej architektury bezpieczeństwa, której elementem pozostaje również Rosja. Nie pytamy i nie będziemy pytać Rosji o zgodę na wejście do NATO, jednak w zgodzie z zasadami dobrego sąsiedztwa uważamy za właściwe informować Rosję o naszych intencjach. Nie możemy również przyjąć argumentu – co wielokrotnie podkreślaliśmy – że nasze członkostwo w NATO spowoduje izolację Rosji. Na taki argument odpowiadamy przede wszystkim stwierdzeniem, że za ważny czynnik towarzyszący procesowi rozszerzenia Sojuszu uważamy wzmacnianie współpracy pomiędzy NATO i Rosją, a także Ukrainą oraz krajami, które nie zostaną – przynajmniej w najbliższym czasie – członkami Sojuszu.
26) Jest to jednak tylko jedna strona czekających nas przedsięwzięć. W związku z przyszłym członkostwem w Sojuszu konieczne jest również rozszerzenie i przyspieszenie procesu niezbędnych przeobrażeń wewnętrznych. Jednym z głównych zadań jest więc rozwijanie i umacnianie cywilnej, demokratycznej kontroli nad siłami zbrojnymi, a także systematyczne dostosowywanie tych sił i struktur dowodzenia do skutecznego działania w ramach Sojuszu. Przykładem takich działań są nowe uregulowania ustawowe dotyczące ministra obrony narodowej przyjęte na początku br. Zasadnicze uregulowania powinny znaleźć odzwierciedlenie w nowej konstytucji Rzeczypospolitej. Liczymy, że istotną rolę w potwierdzeniu naszych aspiracji wobec NATO oraz stymulowaniu stosownych działań dostosowawczych odegra Rada Bezpieczeństwa Narodowego przy prezydencie Rzeczypospolitej, złożona z przedstawicieli różnych ugrupowań politycznych.
27) Wzmocnieniu reprezentacji interesów Polski w Sojuszu służyć będzie ustanowienie w drugiej połowie bieżącego roku przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej przy Kwaterze Głównej NATO w Brukseli, utworzenie w MSZ odrębnego departamentu odpowiedzialnego za współpracę z NATO i Unią Zachodnioeuropejską oraz wzmocnienie odpowiednich ogniw w Ministerstwie Obrony Narodowej.
28) W celu utrzymania consensusu społecznego w kwestii członkostwa Polski w NATO właściwe byłoby podjęcie w środowiskach opiniotwórczych i w mediach odpowiedniej kampanii informacyjnej, przedstawiającej NATO i jego ewolucję, promującej korzyści płynące dla Polski z uczestnictwa w Sojuszu, a zarazem uświadamiającej zobowiązania i koszty z tym związane. Celowe byłoby też utworzenie w naszym kraju centrum informacji o NATO.
29) Jednym z elementów polskiej polityki bezpieczeństwa jest też dążenie do zintensyfikowania współpracy z Unią Zachodnioeuropejską. Dążymy do włączenia Polski do pracy coraz większej liczby grup roboczych i innych agend tej organizacji oraz do współpracy przemysłów zbrojeniowych pod egidą UZE. Śledzimy z uwagą toczącą się dyskusję na temat Europejskiej Tożsamości Obronnej.
30) Wysoka Izbo!
31) Aktywna działalność w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i udział w dostosowywaniu jej do nowych wyzwań i zagrożeń to kolejny ważny kierunek naszej polityki zagranicznej w wymiarze bezpieczeństwa. Stoimy na stanowisku, że system bezpieczeństwa europejskiego powinien być budowany wielowymiarowo: poprzez rozszerzanie sprawdzonych zachodnich struktur bezpieczeństwa na wschód, umacnianie OBWE oraz inne inicjatywy wielostronne i dwustronne ukierunkowane na budowę wzajemnego zaufania.
32) Nie uważamy natomiast za fortunną i perspektywiczną koncepcji budowania, w oparciu o OBWE, nowej zwierzchniej instytucji paneuropejskiego systemu bezpieczeństwa. Opowiadamy się za umacnianiem działalności OBWE jako instrumentu zapobiegającego podziałom i konfliktom w Europie, współdziałającego z innymi strukturami i inicjatywami w zakresie bezpieczeństwa. Dążymy do wzrostu roli OBWE w zapobieganiu konfliktom, zwłaszcza na terenie byłego ZSRR i byłej Jugosławii. Jako ważne zadanie traktujemy udział Polski w misjach i operacjach obserwacyjnych i pokojowych, wykorzystywanie ważnych spotkań OBWE do nadawania jej pracom korzystnego dla naszych interesów kierunku.
33) Istotne znaczenie przywiązujemy do umacniania i rozwijania międzynarodowych mechanizmów kontroli zbrojeń i budowy zaufania. W szczególności uważamy, że rozpoczynająca się wkrótce konferencja przeglądowa powinna umocnić rolę i znaczenie Traktatu o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie, który stanowi bezprecedensowe osiągnięcie państw europejskich.
34) OBWE powinna też kontynuować dotychczasowe owocne działania w dziedzinie tzw. ludzkiego wymiaru, obejmującego ochronę praw człowieka, rządy prawa i demokrację pluralistyczną. Uważam, że w zakresie ludzkiego wymiaru OBWE bardzo ważną rolę spełnia Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, które chcemy utrzymać w Warszawie i którego działalności udzielamy pełnego poparcia. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie!
35) Nie sądzę, aby było przesadą stwierdzenie, że nasze pogłębiające się związki z Unią Europejską, uwieńczone naszym członkostwem w niej w rychłym czasie, wyznaczają nowy rozdział polskich dziejów. Choć początki integracji europejskiej odnosiły się przede wszystkim do gospodarki, jednak od zarania przyświecały jej szersze cele – umocnienie demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, zapewnienie pokoju, ochrona wspólnych europejskich wartości.
36) Widzimy w Unii najbardziej udaną formę odpowiedzi na stojące przed Europejczykami wyzwania. Udział w Unii Europejskiej traktujemy nie tylko jako gwarancję naszego rozwoju gospodarczego i postępu cywilizacyjnego, lecz także konsolidacji naszego demokratycznego państwa. Zdajemy sobie sprawę, że nasze przystąpienie do Unii jest determinowane nie tylko powodzeniem procesu reformowania się samej Unii i wolą państw członkowskich, ale także stopniem naszego przygotowania do pełnoprawnego członkostwa.
37) Sprostanie wymogom Unii to nie tylko zadanie instytucji państwowych, lecz również olbrzymi wysiłek całego społeczeństwa. Stojące przed nami zadania winny znaleźć swój wyraz w narodowej strategii integracji z Unią, szeroko zaprezentowanej społeczeństwu. Ukierunkowywałaby ona oraz organizowała prointegracyjny wysiłek głównych sił politycznych i instytucji, a także przygotowania negocjacyjne, w tym kompetentnych grup polskich negocjatorów. Ważne jest również, aby poszerzenie wiedzy społeczeństwa o Unii Europejskiej i konsekwencjach członkostwa pozwalało utrzymać dotychczasowy wysoki stopień poparcia społecznego dla naszych zamierzeń integracyjnych.
38) Chcę powiedzieć, że zostały już rozpoczęte prace nad przygotowaniem narodowej strategii integracyjnej zgodnie z uchwałą Sejmu z 14 marca br. Zasadniczą częścią narodowej strategii integracji z Unią powinny być konsekwentne działania adaptacyjne w różnych dziedzinach gospodarki i działalności państwowej, z uwzględnieniem zapisów Układu Europejskiego i Białej Księgi Komisji Europejskiej w sprawie dostosowań do jednolitego rynku. W tym celu należy w pełni wykorzystać możliwości stworzone przez przyjętą w Essen przez Unię strategię przedakcesyjną, rozwijając tzw. stosunki strukturalne z Unią, tj. dialog i współpracę we wszystkich obszarach jej działania.
39) W wymiarze dyplomatycznym głównym naszym zadaniem pozostaje obecnie promowanie Polski jako solidnego kandydata do członkostwa w Unii, dążenie do ustalenia kalendarza przyszłych działań oraz przygotowanie się do rozmów przedakcesyjnych i akcesyjnych. Będziemy nadal zabiegać o poparcie poszczególnych państw członkowskich dla naszej kandydatury. Zwrócimy uwagę na intensyfikację współpracy z państwami, które sprawują lub rychło będą sprawować przewodnictwo w Unii Europejskiej, tj. z Włochami, Irlandią oraz Holandią. Będziemy wykorzystywać istniejące formy współpracy – w tym przede wszystkim trójkąt weimarski – w celu przyspieszania procesu integracji. Ważne miejsce w tych działaniach przypisujemy współpracy regionalnej, środkowoeuropejskiej i bałtyckiej.
40) Bieżący rok będzie miał istotne znaczenie dla procesu integracji Polski z Unią Europejską. Komisja Europejska rozpoczęła pracę nad przygotowaniem opinii, tzw. avis, na temat przygotowania poszczególnych krajów aspirujących do członkostwa w Unii. Jesteśmy w trakcie opracowywania odpowiedzi na kwestionariusz, na podstawie którego Komisja Europejska będzie wypracowywać powyższą opinię.
41) Polska z zainteresowaniem obserwuje pracę rozpoczętej przed dwoma miesiącami konferencji międzyrządowej państw Unii Europejskiej. Od jej wyników zależy nie tylko przyszły kształt Unii, lecz także perspektywa jej rozszerzenia oraz termin rozpoczęcia negocjacji w tej sprawie. Jesteśmy zainteresowani, aby konferencja przyniosła utrwalenie demokratycznego charakteru Unii, zwiększenie efektywności i przejrzystości jej działania, objęcie zasadą solidarności przyszłych członków, umocnienie roli Unii w stosunkach europejskich. Chcemy mieć możność przekazywania naszego stanowiska w kwestiach będących przedmiotem konferencji.
42) Nieodległa perspektywa negocjacji i realizacja narodowej strategii integracji wymagają pilnych decyzji instytucjonalnych. Muszą one zapewnić między innymi sprawny przepływ informacji oraz poprawę koordynacji działań i współpracy resortów oraz instytucji. Jest to zresztą uwaga, która śmiało może dotyczyć także innych sfer działalności międzynarodowej Polski.
43) Panie i Panowie Posłowie!
44) Wybór Polski na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ jest nie tylko sukcesem naszej dyplomacji, wyrazem uznania dla naszej międzynarodowej pozycji, ale daje także możliwość realizowania naszych interesów. Upowszechnia wizerunek Polski jako kraju stabilnego i wiarygodnego, pozwala też wzmocnić współpracę z naszymi sojusznikami w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych. W ramach ONZ zależy nam w szczególności na współdziałaniu w trwałym uregulowaniu konfliktu w Bośni i Hercegowinie, wygaszaniu konfliktów na terenie Wspólnoty Niepodległych Państw oraz na utrwalaniu pokoju na Bliskim Wschodzie. Popieramy współdziałanie Rady Bezpieczeństwa z organizacjami regionalnymi w sprawach dotyczących międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Chcemy aktywnie uczestniczyć w dyskusjach dotyczących reformy Organizacji Narodów Zjednoczonych i będziemy dokładać starań, aby przy ewentualnej zmianie formuły Rady Bezpieczeństwa zostały należycie uwzględnione interesy Europy Środkowej.
45) Będziemy nadal poświęcać wiele uwagi pracom Rady Społeczno-Gospodarczej, w tym Europejskiej Komisji Gospodarczej, której przyznajemy ważną rolę we wspieraniu transformacji systemowych. Będziemy też promować problematykę społeczną i związaną z ochroną praw człowieka. Będziemy aktywnie uczestniczyć w pracach nad ustanowieniem Międzynarodowego Trybunału Karnego. Nadal będziemy rozwijać współpracę z programami i agencjami wyspecjalizowanymi ONZ.
46) Wysoki Sejmie!
47) Niezmiernie ważną dziedziną działalności w polityce zagranicznej zawsze pozostaną stosunki dwustronne. W odniesieniu do krajów europejskich kluczowe miejsce w naszej polityce zajmują stosunki z Niemcami i Francją. Zależy nam na tym, aby były one systematycznie pogłębiane zarówno w dziedzinie politycznej, jak i gospodarczej.
48) Stosunki z Niemcami są dziś lepsze niż ktokolwiek mógł się spodziewać w 1989 r., szczególnie jeśli uwzględnić szerszy kontekst historyczny. Demokratyczne, odpowiedzialne, partnerskie zachowania Niemiec powodują, że zanikają dawne uprzedzenia i emocje, a ich miejsce zajmuje tętniąca codziennym życiem normalność w handlu, współpracy, turystyce i współdziałaniu.
49) Wysoko cenimy sobie życzliwą i pełną zrozumienia postawę Republiki Federalnej Niemiec w odniesieniu do naszych aspiracji integracyjnych. Mamy nadzieję, że poparcie ze strony Niemiec nadal będzie konsekwentne i jednoznaczne.
50) Dużą wagę przywiązujemy do współpracy wojskowej – zarówno bilateralnej, jak i trójstronnej – polsko - niemiecko - duńskiej. Uważamy za niezwykle pożyteczny rozwój współpracy transgranicznej między naszymi krajami i kontaktów z przygranicznymi landami.
51) Wysoko cenimy sobie również poparcie ze strony Francji – kraju tradycyjnie cieszącego się sympatią Polaków – dla naszych dążeń integracyjnych. Z zainteresowaniem obserwujemy zarówno sygnały związane z przewartościowaniem francuskiej polityki bezpieczeństwa, jak i kierunek rozwoju stosunków Francji ze Stanami Zjednoczonymi, Niemcami i Rosją. Cieszy nas wzrost zaufania firm francuskich do polskiego rynku, przejawiający się w zwiększaniu inwestycji kapitałowych w naszym kraju.
52) Jako ważne forum artykułowania polskich opinii i określania interesów traktujemy współpracę w ramach trójkąta weimarskiego. Uważamy, że stanowi on obiecującą podstawę naszego przyszłego uczestnictwa i roli w strukturach europejskich.
53) Chcemy zacieśnić nasze stosunki z Wielką Brytanią. Spodziewamy się, że przyczyni się do tego planowany rozwój dwustronnej współpracy politycznej, gospodarczej, a także wojskowej. Duże znaczenie przywiązujemy do współpracy z krajami Beneluksu oraz Danią i Norwegią, które od dawna konsekwentnie popierają nasze aspiracje członkowskie w Unii Europejskiej i w NATO. Będziemy też w dalszym ciągu utrzymywać dobre stosunki ze Szwecją, Finlandią i Austrią, wykorzystując w jak najszerszym zakresie ich doświadczenie z procesów negocjacyjnych i dostosowawczych do Unii. Liczymy, że uda nam się zapewnić poparcie wszystkich tych krajów w kwestii dalszego rozszerzania Unii Europejskiej na wschód.
54) Zamierzamy poświęcić dużo uwagi naszym stosunkom z krajami południowoeuropejskimi – Włochami, Hiszpanią, Portugalią, Grecją – i systematycznie zmniejszać ich obawy związane z poszerzeniem Unii. W pełni rozumiemy szczególne zainteresowanie tych krajów problematyką śródziemnomorską, zdając sobie sprawę, że po przystąpieniu do Unii te problemy staną się również naszymi. Liczmy zarazem, że nie przysłonią one problemów środkowoeuropejskich. Chcielibyśmy wykorzystywać doświadczenia integracyjne Hiszpanii, Portugalii i Grecji, wzmocnić dialog polityczny i zachęcić do współpracy gospodarczej. Zależy nam na wszechstronnym rozwoju tradycyjnie dobrych stosunków z Włochami. Doceniamy poparcie udzielane nam w kwestii naszego członkostwa w NATO przez Turcję – kraj odgrywający istotną rolę w strefie śródziemnomorskiej.
55) Zależy nam również na utrzymaniu dialogu politycznego z neutralną Szwajcarią i zachęcaniu kapitału szwajcarskiego do inwestowania w naszym kraju. Wysoko cenimy międzynarodową działalność papieża Polaka. Liczmy na rychły postęp w sprawie ratyfikacji konkordatu z Watykanem.
56) Niezmiennie ważną rolę w naszej polityce zagranicznej odgrywają stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Zdajemy sobie sprawę z wagi stanowiska amerykańskie go w kwestii rozszerzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego. Chcemy utrzymania wysokiego poziomu współpracy we wszystkich dziedzinach wzajemnych stosunków, zwłaszcza w sferze polityczno-militarnej, i ustanowienia w pełni sojuszniczych stosunków między naszymi krajami. W tym celu niezbędne jest utrzymanie dotychczasowego dialogu politycznego dotyczącego problemów bezpieczeństwa i naszego przystąpienia do NATO oraz zacieśnienie współpracy wojskowej mającej na celu dostosowanie polskich sił zbrojnych do standardów Sojuszu. Spodziewamy się, że zaplanowana na lipiec br. wizyta prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego stanie się ważnym impulsem do dalszego rozwoju tej współpracy.
57) Będziemy systematycznie zabiegać o zwiększenie napływu amerykańskich inwestycji do Polski – w tym zwłaszcza zaawansowanej technologii – oraz o utrzymanie preferencji celnych dla polskiego eksportu na rynek amerykański. Dla osiągnięcia tych celów i w sprawie naszego przystąpienia do NATO będziemy zabiegać o poparcie amerykańskich kół opiniotwórczych oraz amerykańskiej Polonii.
58) Doceniamy poparcie Kanady dla integracji Polski z NATO. Chcemy dalszego rozwoju kontaktów wojskowych. Zależy nam na rozwoju współpracy gospodarczej, zwiększeniu napływu kapitału kanadyjskiego oraz uzyskaniu nowych ułatwień finansowych.
59) Panie i Panowie Posłowie!
60) Zdajemy sobie sprawę z faktu, że podstawą bezpieczeństwa każdego kraju są przede wszystkim jego stosunki z bezpośrednimi sąsiadami i z najbliższym otoczeniem. Istotną rolę w naszych sąsiedzkich stosunkach odgrywa współpraca z Czechami i Węgrami, a także Słowacją. Będziemy dążyć do zacieśnienia z nimi kontaktów na różnorodnych płaszczyznach i na wszystkich szczeblach. Służyć temu będzie dalsza liberalizacja handlu w ramach CEFTA, rozwój kontaktów w dziedzinie obronności oraz konsultowanie strategii integracyjnej z NATO, UZE i Unią Europejską.
61) Istotne znaczenie mają dla nas stosunki z państwami bałtyckimi. Pragnę podkreślić zdecydowaną poprawę stosunków z naszym bezpośrednim sąsiadem – Litwą. Będziemy działać na rzecz wypełnienia konkretną treścią zawartych porozumień i uzgodnień, rozwijać współpracę gospodarczą, sprzyjać integracji Litwy, a także Łotwy z CEFTA. W ramach współpracy wojskowej tworzymy polsko-litewski batalion na potrzeby operacji pokojowych. Rada Państw Morza Bałtyckiego stanowi dogodne forum dla rozwoju wszechstronnych kontaktów z Łotwą i Estonią. Wzbogacimy je rozwojem kontaktów dwustronnych. Będziemy rozwijać stosunki z Rumunią i Bułgarią. Z krajami tymi łączą nas historyczne więzi sympatii i zrozumienia, które tworzą dogodny grunt dla bliskiej współpracy, w tym realizacji celów integracyjnych.
62) Z zadowoleniem odnotowujemy aktywizację kontaktów z Chorwacją. Mamy nadzieję, że sytuacja w Bośni i Hercegowinie będzie się rozwijać zgodnie z porozumieniami z Dayton, potwierdzonymi układem paryskim. Będziemy aktywnie wspierać wysiłki wspólnoty międzynarodowej prowadzące do trwałego pokoju na Bałkanach. W związku z zawieszeniem sankcji wobec Jugosławii będziemy odtwarzać więzi gospodarcze i przywracać dialog polityczny z tym krajem. Naszym zamiarem jest wspierać działania stabilizujące niepodległy byt Macedonii i umacniać z nią stosunki dwustronne. Dążymy do intensyfikacji naszych stosunków gospodarczych ze Słowenią, uzupełniając nimi pomyślnie rozwijający się dialog polityczny.
63) Panie i Panowie Posłowie!
64) Niezmienna wola Polski posiadania partnerskich stosunków z państwami regionu odnosi się także do naszych wschodnich sąsiadów. Polityka, jaką prowadzimy na tym kierunku, nie stanowi jakiejś osobnej i specyficznej jakości. Polska ma jedną politykę zagraniczną. Tak zwana polityka wschodnia podporządkowana jest strategicznym priorytetom polskiej polityki zagranicznej i powinna sprzyjać ich realizacji. Należy do nich m.in. rozwój wszechstronnej, partnerskiej
65) i wzajemnie korzystnej współpracy z Rosją, Ukrainą, a także z innymi krajami tego regionu.
66) Nasze zainteresowanie stabilizacją sytuacji za naszą wschodnią granicą świadczy o poczuciu odpowiedzialności Polski za losy regionu i całego kontynentu. W żywotnym interesie naszego kraju leży intensywny rozwój współpracy gospodarczej i przesuwanie na wschód strefy stabilizacji, demokracji i dobrobytu. Z satysfakcją obserwujemy zwiększającą się intensywność stosunków polsko-rosyjskich i poprawę ich klimatu oraz rozwój wymiany handlowej.
67) Na stosunki te jednak w dalszym ciągu kładzie się cieniem sprzeciw Rosji wobec przystąpienia Polski do NATO, stanowiący wspólny mianownik strategicznych koncepcji głównych rosyjskich sił politycznych. Oczekujemy, że proces rozszerzenia NATO będzie postępował niezależnie od tak formułowanego stanowiska Rosji. Dostrzegamy, że następuje pewna ewolucja w stanowisku Rosji w kwestiach bezpieczeństwa, która może prowadzić do konstruktywnych rozwiązań. Istniejące różnice polityczne będziemy starali się ograniczać poprzez dialog, a także przez zagęszczenie powiązań pozapolitycznych: gospodarczych, kulturalnych, naukowych, społecznych. Rosja pozostaje krajem o olbrzymim potencjale, a nasza współpraca ekonomiczna z Rosją, prowadzona zgodnie z uznanymi standardami, jest dla Polski korzystna. Specjalne znaczenie mają tu prawno– traktatowe zabezpieczenia finansowania handlu oraz długofalowych dostaw do Polski rosyjskich surowców i nośników energii. Wspieramy współpracę trans– graniczną oraz z poszczególnymi regionami w głębi Rosji, tworzenie systemu zabezpieczeń dla polskiego eksportu i innych kontaktów gospodarczych.
68) Pomyślnie rozwijają się stosunki polsko-ukraińskie, coraz bardziej nabierając znamion ścisłego partnerstwa. Niepodległość Ukrainy traktujemy jako jedną z istotnych gwarancji bezpieczeństwa Polski i stabilności europejskiej. Będziemy wspierać Ukrainę m.in. poprzez pomoc w kształceniu kadr administracyjnych i gospodarczych. Będziemy też pogłębiać dialog polityczny na płaszczyźnie oficjalnej oraz pozarządowej. Polsko-ukraińska współpraca wojskowa znajduje konkretne odzwierciedlenie w krokach podjętych w celu utworzenia polsko– ukraińskiego batalionu dla misji pokojowych.
69) Staramy się rozwijać stosunki gospodarcze z naszym innym wschodnim sąsiadem – Białorusią. Zależy nam też na współpracy politycznej, która przyczyniałaby się do wzmacniania niezawisłego i suwerennego bytu tego kraju.
70) Trzeba tu wyraźnie podkreślić, że w kontaktach z tymi dwoma pobratymczymi historycznie i kulturowo krajami – Ukrainą i Białorusią – Polska powinna wykazywać się jeszcze większą inicjatywą, przede wszystkim zaś gotowością do realnego wspierania ich wysiłków w budowie niepodległej państwowości i kontynuowaniu reform demokratycznych i prorynkowych. Chodzi nam o stworzenie tkanki kontaktów i powiązań pomiędzy społeczeństwami Polski i tych krajów, które stanowiłyby dla nich atrakcyjną opcję cywilizacyjną, polityczną i gospodarczą oraz wzmacniałyby ich związki z Europą Środkową. Możemy z satysfakcją odnotować, że już dziś zauważamy tego rodzaju proeuropejskie ukierunkowanie w polityce Ukrainy. Będziemy też starali się zintensyfikować dialog z państwami Zakaukazia i Azji Środkowej, co jest ważne zarówno ze względu na nasze interesy gospodarcze, jak i aktywność w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie i nasze członkostwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ.
71) Generalnie rzecz biorąc, bieżącym zadaniem polskiej polityki zagranicznej na odcinku wschodnim pozostaje zwiększanie naszej obecności gospodarczej na obszarze byłego Związku Radzieckiego, rozszerzanie infrastruktury prawno– traktatowej oraz gospodarczej (w dziedzinach takich, jak ubezpieczenia, bankowość, transport), a także ożywienie kontaktów kulturalnych i międzyludzkich.
72) Wysoka Izbo!
73) Polska przywiązuje dużą wagę do wielostronnej współpracy regionalnej. Traktujemy ją jako instrument zwiększania stabilizacji w regionie, pokonywania dotychczasowych podziałów ekonomicznych i cywilizacyjnych, przełamywania stereotypów oraz utrwalania nawyków współpracy sąsiedzkiej.
74) Nadal istnieją obiektywne przesłanki politycznego współdziałania krajów wyszehradzkich, zważywszy na zgodność ich celów strategicznych, zwłaszcza w odniesieniu do Unii Europejskiej i NATO. Niekwestionowanym osiągnięciem jest zacieśnianie powiązań gospodarczych w ramach CEFTA. Polska chce przyczynić się do dalszego rozwoju tego ugrupowania, m.in. przez poszerzenie zakresu współpracy oraz przyłączenie nowych krajów, np. Litwy, a także Łotwy, Rumunii i Bułgarii.
75) Polska przywiązuje dużą wagę do modelowo rozwijającej się współpracy w regionie bałtyckim, w tym zwłaszcza w ramach Rady Państw Morza Bałtyckiego. Będziemy kontynuować dialog na szczeblu szefów rządów i ministrów spraw zagranicznych. Naszym celem jest też zwiększenie zaangażowania Unii Europejskiej we współpracę w regionie bałtyckim.
76) Panie i Panowie Posłowie!
77) Zaangażowanie Polski w sprawy i problemy strefy euroatlantyckiej nie oznacza, że tracimy z pola widzenia bogate tradycje współpracy z państwami pozaeuropejskimi. Można wręcz mówić o naszym wyraźnie wzrastającym zainteresowaniu tym rozległym i zróżnicowanym obszarem, zwłaszcza ze względu na pojawiające się tam nowe regionalne centra dynamicznego wzrostu gospodarczego. One to właśnie w coraz większym stopniu będą kształtować globalny porządek gospodarczy XXI w
78) Podstawowym priorytetem polskiej polityki zagranicznej na obszarze pozaeuropejskim jest kierunek dalekowschodni oraz Azja Południowo-Wschodnia. Odnosi się to w pierwszej kolejności do Japonii, Chin i Republiki Korei, a także krajów ASEAN. Konieczne są wysiłki na rzecz opracowania koncepcji polskiej strategii wobec tego regionu, przy założeniu, że byłaby ona komplementarna w stosunku do naszej polityki europejskiej. Polska kontynuować będzie starania o udział w kolejnych spotkaniach krajów europejskich i azjatyckich (ASEM). Jednocześnie istnieje potrzeba stałej promocji tego regionu wśród polskich podmiotów gospodarczych. Ważną rolę do odegrania może tu mieć realizacja idei Forum Polska-Azja Południowo-Wschodnia, planowanego na wrzesień br. Będziemy dążyć do wzmożenia współpracy z Indiami i Pakistanem oraz podniesienia na wyższy szczebel politycznych kontaktów z Australią.
79) W regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej jesteśmy zainteresowani dalszym zacieśnianiem współpracy gospodarczej. Będziemy włączać się – w miarę możliwości – w struktury nowego ładu ekonomicznego w strefie śródziemnomorskiej, kształtującego się we współpracy z Unią Europejską. Sprzyjać temu będą postępy procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie. Polsce zależy na rozwijaniu dialogu politycznego z Izraelem oraz krajami arabskimi.
80) Zamierzamy aktywniej angażować się w problematykę afrykańską, do czego zresztą zobowiązuje nas członkostwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Będziemy dążyć do zintensyfikowania kontaktów z niektórymi państwami Afryki, zwłaszcza z Republiką Południowej Afryki, w celu poszerzenia współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej.
81) Myślimy nad sposobami zdynamizowania współpracy z innym wyłaniającym się ośrodkiem dynamiki gospodarczej – Ameryką Łacińską, głównie z Meksykiem, Brazylią i Argentyną.
82) Panie i Panowie Posłowie!
83) Polityka zagraniczna określa ramy i podstawy traktatowe współpracy w dziedzinie gospodarczej, finansowej, społecznej, kulturalnej, naukowo-technicznej i w dziedzinie ochrony środowiska. Do priorytetowych zadań w sferze gospodarczej należy obecnie przystąpienie Polski do OECD. Korzyści wynikające z przystąpienia do OECD są oczywiste. Wpłynie ono na przyspieszenie procesów dostosowawczych do standardów obowiązujących w krajach członkowskich, podniesie nasz prestiż na arenie międzynarodowej i światowych rynkach finansowych. Przede wszystkim zaś jest kolejnym krokiem zbliżającym nas do Unii Europejskiej. Liczymy na rychłe zakończenie zaawansowanego już bardzo procesu negocjacyjnego z OECD.
84) W kwestiach gospodarczo-handlowych istotną uwagę należy zwrócić na sprawne rozwiązywanie wszelkich problemów pojawiających się w tej materii w naszych stosunkach z Unią Europejską. Będziemy podtrzymywać nasze postulaty wobec Komisji Europejskiej, m.in. w sprawie zawieszenia postępowań antydumpingowych, poprawy dostępu polskich towarów rolnych do rynków, akceptacji przejściowych regulacji ochronnych dla niektórych naszych sektorów gospodarczych.
85) Nasz akces do Światowej Organizacji Handlu (WTO) i dokonująca się liberalizacja handlu światowego wymagać będą od służb dyplomatycznych i handlowych skutecznego wysiłku koordynacyjnego i promocyjnego. Musimy być dobrze przygotowani do uczestnictwa w Konferencji Ministerialnej WTO w grudniu 1996 r.
86) W dziedzinie ochrony środowiska nastawiamy się na kontynuację dotychczasowych kierunków współpracy: umacnianie bezpieczeństwa ekologicznego państwa poprzez umowy międzynarodowe dwu– i wielostronne, podejmowanie dalszych działań wobec krajów Klubu Paryskiego na rzecz zamiany zadłużenia gwarantowanego na środki na ochronę środowiska w Polsce oraz inne inicjatywy.
87) Bezcennym atutem Polski, który nieodmiennie staramy się eksponować i upowszechniać, jest polska kultura, zarówno jej wielkie dziedzictwo, jak i współczesny dorobek. Szczególne znaczenie mają działania promocyjne na forum Europy, tj. w Radzie Europy i Unii Europejskiej, a także w Radzie Państw Morza Bałtyckiego i Inicjatywie Środkowoeuropejskiej. Będziemy kontynuować działania na rzecz ochrony tego dziedzictwa za granicą. Zwrócimy uwagę na zwiększenie skuteczności oddziaływania polskich mediów, nadających programy na zagranicę. Potrzebna jest tutaj lepsza koordynacja międzyresortowa, a także połączenie wysiłków organizacji pozarządowych i organów administracji publicznej.
88) We współpracy naukowej i naukowo-technicznej naszymi podstawowymi partnerami pozostaną wysoko rozwinięte kraje Europy Zachodniej i USA, a także Rosja, Ukraina, Białoruś. Do zadań ciągłych należy tu m.in. jak najszersze uczestnictwo w projektach badawczych IV Programu Ramowego Unii Europejskiej, współpraca z OECD i Komitetem Naukowym NATO oraz w ramach programu Eureka.
89) Wysoka Izbo!
90) W naszej działalności konsularnej dążyć będziemy do dalszej poprawy jej skuteczności i efektywności. Pod tym kątem będą analizowane dwustronne konwencje konsularne. Opracowany zostanie projekt ustawy o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej. Zbadamy możliwości zawarcia nowych umów o ruchu bezwizowym i readmisji oraz możliwości stopniowego rozszerzania współpracy z grupą Schengen. Do ważnych zadań należy uporządkowanie zasad ruchu osobowego pomiędzy Polską a państwami byłego Związku Radzieckiego oraz uzgodnienie polityki wizowej Rzeczypospolitej z polityką wizową państw Unii Europejskiej. Podstawowe znaczenie przywiązujemy do ochrony interesów polskich obywateli za granicą.
91) Będziemy nadal konsekwentnie działać na rzecz przestrzegania standardów europejskich i zagwarantowanych traktatami praw polskich mniejszości w państwach ościennych. Tylko silne mniejszości polskie, odgrywające liczącą się rolę w życiu publicznym, mogą stanowić pomost pomiędzy Polską a tymi państwami w dziedzinie gospodarczej, politycznej i kulturalnej.
92) Dostrzegając zarówno nasze osiągnięcia, jak i niedostatki współpracy z rodakami poza granicami Polski, będziemy tworzyć szanse, aby wszyscy nasi rodacy mogli włączyć się w sprawy polskie w takim zakresie, w jakim oni sami uznają za stosowne. Polonię traktujemy bowiem nie tylko jako instrument polskiej polityki zagranicznej, lecz także jako istotny podmiot wspierający nasze działania na arenie międzynarodowej. Dlatego do stałych zadań należy popieranie wszelkich form samoorganizacji środowisk polonijnych, wzmacnianie kręgów lobbystycznych wspierających polskie interesy gospodarcze i strategiczne, szczególnie nasze cele wobec NATO i Unii Europejskiej.
93) We wszystkich skupiskach polonijnych będziemy wspierać upowszechnianie języka polskiego, rozwój inicjatyw kulturalnych i oświatowych. Dzięki tym działaniom Polonia staje się naszym sprzymierzeńcem i partnerem w promowaniu wiedzy o Polsce i jej kulturze.
94) Niezależnie od tych działań służba konsularna przygotowana jest również, by służyć pomocą tym naszym rodakom, którzy zechcą powrócić do Polski.
95) Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
96) Tak w zarysie przedstawiają się zamierzenia polskiej polityki zagranicznej w bieżącym roku. Skala tych zamierzeń – zwłaszcza gdy uwzględni się przyszłe negocjacje, nieodległe negocjacje z NATO i Unią Europejską – jaskrawo jednak kontrastuje z posiadanymi przez MSZ środkami. Terminowa i prawidłowa realizacja bieżących zadań, takich jak: utworzenie 24 nowych placówek zaplanowane na ten rok, w szczególności w krajach WNP (zgodnie z decyzjami podjętymi przez Radę Ministrów), działalność promocyjna, wykonanie planu inwestycyjno– remontowego, w tym rozbudowy naszych placówek w związku z rozszerzającą się współpracą Polski ze strukturami obronnymi Zachodu i wiele innych – wymaga znacznych środków finansowych. Chcę wyraźnie podkreślić, że MSZ jest przygotowane do realizowania swych zadań w każdych warunkach, ale jeśli uznamy naszą działalność międzynarodową na rzecz członkostwa Polski w strukturach europejskich i euroatlantyckich za najwyższy priorytet, to powinno to znaleźć odzwierciedlenie w alokacji środków budżetowych.
97) Podobnie rzecz się ma z pozyskaniem wysoko kwalifikowanej kadry i utrzymaniem kadry już zatrudnionej, co przy dzisiejszych możliwościach staje się coraz bardziej utrudnione. Chcę w tym miejscu podkreślić wysoką jakość kadrową polskiej służby zagranicznej, jej poczucie odpowiedzialności i patriotyzmu. Sądzę, że potwierdza to słuszność polityki kadrowej MSZ nastawionej na taki dobór pracowników, którzy stanowiliby ponadpartyjny korpus służby zagranicznej oddanej realizacji celów i zadań państwa zgodnych z polską racją stanu.
98) Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
99) Urzeczywistnianie wielkich celów polskiej polityki zagranicznej właściwych dla naszych przełomowych czasów stało się możliwe dzięki zbiorowemu wysiłkowi naszego narodu, wysiłkowi skutecznemu. Żywotność młodej polskiej demokracji, sukcesy gospodarcze, a także zbliżająca się perspektywa pełnego zintegrowania Polski ze strukturami europejskimi i euroatlantyckimi – to wszystko stwarza grunt do optymizmu. Optymizmu zupełnie innego niż ten tradycyjny, o którym pisał Stanisław Brzozowski: „optymizm polskiej ospałości, niedołęstwa, lenistwa i tchórzostwa".
100) Nasza aktywność międzynarodowa, podejmowanie celów, które tak niedawno były poza zasięgiem marzeń, duch przedsiębiorczości w kontaktach gospodarczych, przeświadczenie, że polityka zagraniczna musi służyć obywatelom, to nowe optymistyczne cechy młodej polskiej demokracji. Skończyła się epoka fasadowej, a zarazem utajnianej, niesuwerennej dyplomacji. Polityka zagraniczna musi być przystępna, zrozumiała i korzystna w jak najbardziej praktycznym wymiarze. Musi być oparta na aktywności i inicjatywie obywatelskiej. Taką właśnie politykę zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej tworzymy. (Oklaski)