1) WŁADYSŁAW BARTOSZEWSKI, 2001
2) Panie prezydencie! panie marszałku! panie premierze! Ekscelencje! wysoka Izbo!
3) mam zaszczyt przedstawić wysokiej Izbie zadania polskiej polityki zagranicznej w 2001 r. w szczególnym momencie, bowiem zaledwie na trzy miesiące przed wyborami parlamentarnymi i niecały rok od chwili objęcia przeze mnie funkcji szefa resortu spraw zagranicznych. czynię to jednak z pełnym przekonaniem, a to z dwóch zasadniczych powodów. w dziedzinie polityki zagranicznej państwa polskiego istnieje daleko idąca zgoda wszystkich podstawowych sił politycznych. jest to okoliczność, która – chciałbym to mocno podkreślić – znakomicie przyczynia się do skuteczności polityki polskiej w tej dziedzinie, ugruntowując jednocześnie wizerunek polski poza granicami kraju jako stabilnej, solidnej demokracji.
4) z drugiej strony okoliczność ta sprawia, iż mam głębokie przekonanie, że strategiczne kierunki polskiej polityki zagranicznej będą konsekwentnie realizowane niezależnie od przyszłego układu sił politycznych w parlamencie, a zaprezentowane przeze mnie oceny i sugestie brane pod uwagę. Korzystając z tej okazji, chciałbym podziękować Wysokiej Izbie, szczególnie paniom i panom posłom i senatorom zaangażowanym w różnych międzynarodowych gremiach parlamentarnych, za konsekwentne działania na rzecz reprezentowania interesów polski za granicą.
5) Chciałbym również w tym miejscu podkreślić, że bardzo wysoko cenię sobie konstruktywne współdziałanie z panem prezydentem przy rozwiązywaniu skomplikowanych i ważnych problemów w zakresie polityki zagranicznej Rzeczypospolitej polskiej. (oklaski)
6) Wysoka Izbo!
7) Nim przejdę do omawiania zasadniczego tematu, chciałbym podzielić się z wysoką Izbą kilkoma refleksjami sumującymi okres, który upłynął od poprzedniej debaty w sejmie, choć trudno tu o uogólnienia, bowiem jesteśmy świadkami olbrzymiej dynamiki w polskiej polityce zagranicznej. niemniej mogę śmiało stwierdzić, że rozpoczęty przed ponad 10 laty proces kształtowania suwerennej polityki zagranicznej Rzeczypospolitej zaczyna przynosić konkretne pozytywne rezultaty.
8) Polska jest krajem objętym sferą stabilności w dziedzinie polityki bezpieczeństwa. Gwarantuje to uzyskane przed dwoma laty członkostwo w sojuszu północnoatlantyckim. Jednocześnie jednak wzrasta współodpowiedzialność polski w skali międzynarodowej i konieczność przyspieszenia transformacji własnych sił zbrojnych.
9) Polska jest krajem o solidnym, dobrym sąsiedztwie. Wnosi do struktur integracyjnych i regionalnych poczucie stabilności, bezpieczeństwa i wartości demokratycznych. polska jest wartościowym i aktywnym partnerem w strukturach regionalnych. zwracam na to uwagę, ponieważ włączanie się w procesy integracyjne nie osłabia struktur regionalnych, wręcz przeciwnie, im bardziej pogłębiają się procesy integracyjne, tym istotniejsze staje się artykułowanie interesów regionalnych i lokalnych.
10) polska jest krajem poszerzającym aktywność w skali globalnej. ostatnie miesiące przyniosły wiele inicjatyw dotyczących regionów, które dotychczas pozostawały na dalszym planie. sukcesem polskiej polityki zagranicznej były niewątpliwie przebieg i rezultaty światowej konferencji ministrów spraw zagranicznych „KU wspólnocie demokracji" w czerwcu 2000 r. oraz przewodniczenie przez prezydenta Rzeczypospolitej jednemu z czterech okrągłych stołów Szczytu Milenijnego ONZ we wrześniu 2000. W końcu Polska finalizuje negocjacje, prowadzące do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej. Po uzyskaniu członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim dopiero wejście do Unii będzie stanowiło o dopełnieniu historycznego zwrotu, zapoczątkowanego na przełomie lat 80. i 90. Z drugiej zaś strony Polska będzie w stanie w końcu korzystać ze swojego położenia geopolitycznego. W epoce wyzwań globalnych nie ma dla Polski innej racjonalnej możliwości.
11) Jednej paląco ważnej sprawie chciałbym poświęcić szczególne miejsce w moim dzisiejszym wystąpieniu – sprawie świadczeń dla byłych robotników niewolniczych i przymusowych. Mówię te słowa nie tylko jako minister spraw zagranicznych, ale także jako były więzień KZ Auschwitz, a zarazem jeden z tych Polaków, którym polsko-niemieckie pojednanie, na gruncie uznania prawdy o przeszłości i wiary w lepszą przyszłość w interesie obu narodów, zawsze leżało na sercu. Wyrażam więc szczególną satysfakcję, że w końcu, czy, jak pisano, nareszcie, sprawa jest finalizowana. Wypłacane świadczenia nie są odszkodowaniem, nie mogą stanowić zadośćuczynienia za doznane krzywdy i popełnione zbrodnie. Dla nas jako ofiar zbrodniczego systemu hitlerowskiego są jednak najważniejszym znakiem zwycięstwa zasad: moralności, sprawiedliwości i pojednania. Dołączam się w pełni do słów uznania pana premiera skierowanych pod adresem kanclerza Schrodera i niemieckiego przemysłu. Jednocześnie jednak jako minister czuję się w obowiązku zaznaczyć godną uznania konsekwencję i solidność działań moich kolegów i podwładnych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przedstawicieli Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie" oraz stowarzyszeń osób poszkodowanych; przez ponad dwa lata prowadzili oni wyjątkowo trudne negocjacje. Były one konsekwentnie wspierane przez pana premiera i członków rządu. W tej sprawie jednym głosem wypowiadali się pan prezydent i przedstawiciele wszystkich partii politycznych. Jako minister spraw zagranicznych powinienem może zachować pewną wstrzemięźliwość w podziękowaniach dla tych wszystkich, którzy przyczynili się do finalizacji tej sprawy. Jako były więzień KZ Auschwitz i jeden z żyjących świadków okrucieństwa i bezprawia powiem, również w imieniu moich kolegów: dziękuję. (Oklaski)
12) Wysoka Izbo!
13) Proces uzyskiwania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej jest szczególnie skomplikowany. Należy sobie bowiem zdać sprawę z okoliczności, z tego, iż trudnym samym w sobie negocjacjom akcesyjnym towarzyszy debata nad przyszłym kształtem Unii. Sprawia to, iż państwa kandydujące, które słusznie dążą do udziału w tej debacie, muszą być świadome również szczególnej europejskiej odpowiedzialności. polska jest takiej współodpowiedzialności świadoma.
14) zacznę od uwag dotyczących negocjacji akcesyjnych, generalnych siłą rzeczy, bowiem sprawy szczegółowe uzupełni pan minister Jan Kułakowski. Weszły one w decydującą, polityczną fazę. Kraje członkowskie, a przypomnijmy że negocjacje prowadzone są z państwami członkowskimi, coraz wyraźniej artykułują własne interesy. Ostatnio mieliśmy liczne tego przykłady. Dobre rozpoznanie sytuacji i umiejętność szybkiej i adekwatnej reakcji powinny być podstawą działania polskich negocjatorów. utrzymywanie stałej roboczej współpracy z partnerami w państwach członkowskich unii oraz swoistego systemu wczesnej identyfikacji problemów będzie nadal podstawowym zadaniem MSZ i podległych mu placówek. jest to sprawa zrozumiała. Wejście negocjacji akcesyjnych w nowy jakościowo etap wymaga jednak zwrócenia uwagi na inne. Myśmy wychodzili z założenia, że jest możliwe przyspieszenie, i dołożyliśmy do tego kilka rozdziałów – istotne okoliczności.
15) Postęp w negocjacjach zależeć będzie w coraz większym stopniu od zdolności rządu do podejmowania trudnych decyzji politycznych. Decyzje takie powinny uzyskiwać poparcie wszystkich sił politycznych reprezentowanych w parlamencie, a także prezydenta Rzeczypospolitej, współodpowiedzialnego za politykę zagraniczną państwa. Wszelkie zmiany polskich stanowisk negocjacyjnych muszą być wiarygodne, zarówno dla naszych partnerów w unii Europejskiej, jak i dla polskiej opinii publicznej. Stąd też propozycja prezydenta Rzeczypospolitej ustanowienia możliwie zaraz stałego forum konsultacji pomiędzy prezydentem, rządem i opozycją zasługuje ze wszech miar na poparcie. umacniana powinna być rola ministra spraw zagranicznych w procesie akcesji. jest on bowiem przewodniczącym delegacji polskiej na Konferencję Międzyrządową w sprawie negocjacji o członkostwo w unii Europejskiej. Im trudniejsza i bardziej „polityczna” będzie materia negocjacyjna, tym częściej decyzje będą podejmowane właśnie na szczeblu ministrów spraw zagranicznych. z tego też – zasadniczego – względu rola ministra spraw zagranicznych w wypracowaniu ostatecznych, kompromisowych rozwiązań w ostatnim etapie negocjacji będzie kluczowa.
16) Podkreślałem, iż polskie stanowiska negocjacyjne i dokonywane w nich zmiany muszą być wiarygodne. Wszelkie więc wypowiedzi – szczególnie mające charakter programowy – polskich negocjatorów i innych przedstawicieli administracji rządowej muszą być bezwzględnie uzgadniane z premierem i ministrem spraw zagranicznych. Szczególną rozwagę zachować musimy w trakcie negocjacji dotyczących najbardziej drażliwych kwestii: rolnictwa, funduszy strukturalnych i budżetu. polska nie powinna dać się włączyć w grę często sprzecznych interesów obecnych państw członkowskich. powinniśmy natomiast zdecydowanie opowiadać się za rozwiązaniami służącymi całej, a więc już poszerzonej, Unii Europejskiej.
17) Druga kwestia, jaką chciałbym poruszyć, dotyczy debaty nad przyszłością Unii Europejskiej. Musimy sobie zdać sprawę, iż wynik tej debaty rozstrzygnie o zasadniczych kwestiach przyszłego kształtu Unii, do której polska z pewnością będzie już należeć. Stąd chciałbym z całym zdecydowaniem podkreślić, iż państwa kandydujące mają moralne i polityczne prawo do współkształtowania wizji przyszłej Europy. polska z tego prawa aktywnie korzysta. Głos w sprawie przyszłości Unii Europejskiej zabierali pan prezydent i pan premier. Ministerstwo Spraw Zagranicznych regularnie przedkłada stanowiska w odniesieniu do najistotniejszych obszarów dyskusji, układające się w logiczną całość:
18) – u progu ubiegłego roku mój poprzednik, prof. Bronisław Geremek, w liście do ówczesnego przewodniczącego Rady Jaime Gamy zaprezentował wstępne stanowisko polski w sprawie Konferencji Międzyrządowej 2000;
19) – stanowisko to zostało następnie rozwinięte w dokumencie przedłożonym w połowie czerwca ub.r. (polska – jako jedyne państwo kandydujące – zajęła obszerne stanowisko w sprawie konferencji, co notabene zostało dobrze przyjęte wśród państw członkowskich Unii Europejskiej);
20) – 22 lutego 2001 r. przedłożone zostało z kolei szczegółowe stanowisko ustosunkowujące się do Traktatu z Nicei;
21) – 11 maja br. w programowym przemówieniu omówiłem polskie nastawienie do Europejskiej Wspólnej polityki Bezpieczeństwa i Obrony, a ostatnio, 28 maja br., podczas konferencji w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej określiłem stanowisko w podstawowych kwestiach obejmujących debatę nad przyszłością Unii.
22) Aktywnie włączamy się też w sam proces debaty. 23 kwietnia MSZ wraz z prezydencją szwedzką zorganizował w Warszawie pierwszą poważną dyskusję przedstawicieli państw członkowskich, kandydujących i instytucji europejskich.
23) Polskie stanowisko w sprawie przyszłości Europy cechuje pragmatyzm. Ewentualne zmiany w architekturze instytucji europejskich musi poprzedzić dokładne określenie celów, którym zmiany te miałyby służyć. Unia Europejska musi też uzyskać solidną demokratyczną legitymację działania, wzmocnioną katalogiem wspólnych wartości. Pamiętać należy, że rozwiązania instytucjonalne przyjęte w Traktacie z Nicei – korzystne dla Polski – są środkiem, a nie celem. Podstawą skutecznego działania w instytucjach europejskich jest umiejętność zawierania kompromisów i koalicji z innymi państwami członkowskimi. Tego musimy się nauczyć.
24) Znakomita większość państw członkowskich oraz Komisja Europejska z uznaniem przyjęły deklarację pana premiera wygłoszoną w tej sali w grudniu 2000 r. oraz jej rozwinięcie zawarte w dokumencie „Traktat z Nicei – polski punkt widzenia", wyrażające poparcie Polski dla umocnienia wspólnotowej metody integracji europejskiej. Silna i sprawna Komisja Europejska oraz wyposażony we właściwe prerogatywy Parlament Europejski są gwarancją, że decyzje podejmowane przez instytucje europejskie uwzględniać będą wspólne dobro wszystkich państw członkowskich. Powoływane dokumenty pozwoliłem sobie przedłożyć klubom parlamentarnym, tak aby miały pełny obraz stanowiska i aktywności podejmowanych przez kierowany przeze mnie resort.
25) Trzeci problem, na który chciałbym zwrócić uwagę, dotyczy konieczności określania stanowiska w zasadniczych sprawach integracyjnych, takich jak tzw. proces lizboński mający przekształcić Europę w konkurencyjny obszar gospodarczy w skali światowej, którego podstawę musi tworzyć rozwój wiedzy i nowoczesnych technologii. Dotyczy to również ustanawiania w Europie „obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości" stosownie do konkluzji Rady Europejskiej z Tampere z października 1999 r. W tym kierunku zmierza istotna propozycja pana premiera Jerzego Buzka, aby zająć się budową „gospodarki opartej na wiedzy" w formule „4 + 4 + 2". Byłoby to wspólne przedsięwzięcie państw Grupy Wyszehradzkiej oraz 4 państw Unii – Wielkiej Brytanii, Niemiec, Szwecji i Holandii (które wystąpiły z propozycją podobnego programu), z udziałem Komisji Europejskiej i OECD.
26) Polska już obecnie deklaruje i wnosi konkretny wkład w kształtowanie polityki wschodniej przyszłej, rozszerzonej Unii. Dotychczas przekazano Komisji Europejskiej oraz państwom członkowskim Unii Europejskiej obszerne dokumenty określające stanowisko Polski wobec Kaliningradu, sytuacji na Białorusi oraz w sprawie Ukrainy. Wkrótce zostanie przekazany prezydencji szwedzkiej dokument prezentujący polską wizję polityki wschodniej Unii Europejskiej.
27) Konkluzja generalna: równolegle do postępów w negocjacjach akcesyjnych Polska aktywnie uczestniczyła i będzie uczestniczyć w debacie nad przyszłym kształtem Unii oraz w europejskim procesie decyzyjnym. Dyktowane jest to naszym doświadczeniem historycznym, naszym położeniem geopolitycznym i leży w naszym interesie.
28) Wysoka Izbo!
29) Bezpieczeństwo państwa i obywateli figuruje w każdej definicji racji stanu i jeżeli nie stawiamy tej kwestii na czołowym miejscu, to tylko dlatego, że po raz pierwszy w naszej burzliwej historii rozciąga się nad nami parasol najpotężniejszego sojuszu obronnego świata. Mamy przecież uznane granice i przyjaznych
30) – w znakomitej większości – sąsiadów, jednak wrażliwość polityków na możliwe zagrożenia, choćby dziś na pozór mało prawdopodobne, musi być większa niż reszty obywateli. Nie negując znaczenia sprawnych i nowoczesnych sił zbrojnych, sądzę, że o bezpieczeństwie państwa decydują także takie czynniki, jak dobre funkcjonowanie instytucji demokratycznych wolnych od korupcji, pokój społeczny gwarantowany przez równość szans w dostępie do wykształcenia i pracy, zrównoważony wzrost gospodarczy i umiejętne zapobieganie zarówno katastrofom ekologicznym, jak i niszczącej frustracji społecznej. 
31) Zadania związane z bezpieczeństwem międzynarodowym Polski mieszczą się w kilku kompleksach spraw.
32) Pierwszy to nasz udział w Sojuszu Północnoatlantyckim, aktywne angażowanie się we wszystkie bieżące prace Organizacji, kształtowanie jej strategii; realizacja zadeklarowanych przedsięwzięć dostosowujących polskie siły zbrojne do standardów NATO, ich restrukturyzacja i modernizacja; zapewnienie optymalnego udziału Polaków w strukturach politycznych i wojskowych NATO; co najmniej utrzymanie dotychczasowego zaangażowania w sojusznicze operacje reagowania kryzysowego (KFOR i SFOR).
33) Drugi kompleks zadań jest związany z ideą rozszerzania strefy stabilności i bezpieczeństwa w Europie. Polska aktywnie uczestniczy we wszystkich działaniach podejmowanych przez europejskie i euroatlantyckie instytucje bezpieczeństwa, które mają służyć rozwojowi gospodarczemu i reformom politycznym w krajach wschodniej i południowej Europy oraz zapobieganiu nowym podziałom. Chcemy pogłębiać współpracę z państwami NATO, Unii Europejskiej i ich partnerami w dziedzinie zarządzania kryzysowego.
34) Popieramy zasadę „otwartych drzwi” Sojuszu i będziemy działać na rzecz jego rozszerzenia o kolejne państwa naszego regionu. zamierzamy nadal wspierać aspiracje euroatlantyckie przede wszystkim naszych sąsiadów – Słowacji i Litwy, a także Łotwy i Estonii, m.in. poprzez pogłębianie praktycznej współpracy głównie w ramach planu Działania na rzecz Członkostwa.
35) Z bezpieczeństwem naszego regionu wiąże się też nasz udział w pracach Komisji NATO-Ukraina, w pracach stałej Rady NATO-Rosja. polska niezmiennie przywiązuje duże znaczenie do aktywnego zaangażowania Ukrainy w operacje sojusznicze i do procesu jej integracji ze strukturami euroatlantyckimi. W przypadku Federacji Rosyjskiej naszym celem jest aktywne uczestnictwo w procesie wypracowywania polityki Sojuszu wobec Rosji, pogłębienie wzajemnie korzystnego dialogu i partnerskiej współpracy odnośnie do problematyki bezpieczeństwa.
36) Szczególne miejsce w tej dziedzinie zajmuje sprawa wkładu polski w rozwój Wspólnej Europejskiej polityki Bezpieczeństwa i Obrony, podczas kolejnych spotkań Rady Europejskiej ustalono ogólny cel i parametry pożądanych zdolności wojskowych. powołano już stałe struktury polityczne i militarne Wspólnej Europejskiej polityki Bezpieczeństwa i Obrony, właściwe komitety i sztab wojskowy, określono ogólne zasady konsultacji i współpracy z członkami NATO niebędącymi członkami Unii Europejskiej oraz zasady i mechanizmy współpracy między Unią Europejską a NATO. Na konferencji w Brukseli w listopadzie 2000 r. państwa Unii oraz państwa zainteresowane współpracą z Unią Europejską złożyły deklaracje dotyczące udostępniania wybranych sił i sprzętu niezbędnych do osiągnięcia zamierzonych zdolności w ramach Wspólnej Europejskiej polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Trzeba podkreślić, że nie będzie ona zajmować się sprawami obrony, bo te pozostają w kompetencji NATO, lecz prowadzeniem tzw. misji petersberskich. NATO zachowuje zatem swoje zasadnicze znaczenie jako podstawa bezpieczeństwa w strefie euroatlantyckiej.
37) Wysoka Izbo!
38) Chciałbym szczególnie mocno zaakcentować, że w sprawie Wspólnej Europejskiej polityki Bezpieczeństwa i Obrony polskie stanowisko było nie tylko akceptujące, ale i aktywne, a to oznacza, że staramy się o to, aby zaproponowane zasady dotyczące współpracy między Unią a nieunijnymi europejskimi sojusznikami oraz państwami kandydującymi zapewniały faktyczne możliwości współdziałania w ramach Wspólnej Europejskiej polityki Bezpieczeństwa i Obrony polska zgłosiła swój wkład do europejskich zdolności wojskowych i gotowość uczestniczenia w operacjach podejmowanych w ramach Wspólnej Europejskiej polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Uważamy, że należy ustalić przejrzyste zasady dotyczące stosunków NATO-Unia Europejska, opartych na dialogu i konsultacjach, tak aby rozwój Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony nie wprowadzał podziałów w Sojuszu i nie osłabiał więzów między USA a Europą w sferze bezpieczeństwa. Kluczowe znaczenie będzie miało wypracowanie mechanizmu zapewniającego koordynację planowania sił NATO i rozwoju zdolności operacyjnych Unii Europejskiej do realizacji misji petersberskich.
39) Za ważne zadanie uważamy wypracowanie optymalnej formuły współuczestnictwa europejskich członków NATO spoza Unii Europejskiej w pracach nowych struktur. Powinno ono opierać się na regularnej, wspólnej ocenie środowiska bezpieczeństwa i percepcji zagrożeń, wspólnym mechanizmie przeglądowym, z uwzględnieniem przygotowania sił zbrojnych do współdziałania, i wreszcie na wspólnej woli politycznej, gdy pojawi się potrzeba skorzystania z tych sił. Dla Polski ważna jest także możliwość uczestnictwa w procesie konsolidacji europejskiego przemysłu zbrojeniowego.
40) Wysoka Izbo!
41) Problematyka nieproliferacji, rozbrojenia i kontroli zbrojeń to następna grupa zadań związanych z szeroko rozumianym bezpieczeństwem Polski. Mamy tu zamiar działać na rzecz ratyfikacji i wejścia w życie porozumienia adaptującego traktat w sprawie konwencjonalnych sił zbrojnych w Europie, monitorować przestrzeganie obowiązujących postanowień zmodernizowanego Dokumentu Wiedeńskiego. Będziemy działać na rzecz zwiększenia skuteczności najważniejszych reżimów kontrolnych, w tym pełnej implementacji Konwencji o zakazie broni chemicznej i bron i biologicznej. O tym, iż Polska może odgrywać aktywną rolę w sferze rozbrojenia i nieproliferacji, świadczy udana konferencja na temat kontroli produkcji i transferu rakiet balistycznych, która odbyła się w połowie maja 2001 r. w Warszawie z udziałem 52 państw
42) Jako aktywni członkowie ONZ i OBWE wierzymy, że mimo czasami niewystarczającej efektywności są one organizacjami, które wydatnie przyczyniają się do umacniania podstaw bezpieczeństwa międzynarodowego. Polskie zaangażowanie w ich pracę, w tym w działania na rzecz ratyfikacji, realizacji i weryfikacji porozumień w sferze kontroli zbrojeń, rozbrojenia i budowy zaufania, jest powszechnie doceniane i będzie kontynuowane. Za bardzo ważną uznajemy działalność OBWE na rzecz umacniania procesów demokratyzacji w nowo powstałych państwach na rzecz ich suwerenności, zapobiegania konfliktom i przestrzegania praw człowieka. Niewątpliwy postęp, jaki odnotowujemy ostatnio w szeregu państw Europy Południowo-Wschodniej w dziedzinie umacniania praworządności i przestrzegania reguł prawa i praw człowieka, jest w znacznej mierze zasługą działań OBWE, jej misji terenowych i wyspecjalizowanych instytucji. Polska jest aktywnie zaangażowana w ich działalność.
43) Wysoka Izbo!
44) Realia polityki światowej przypominają uporczywie, że pozycję państwa, jego znaczenie i rolę wyznacza w znacznej mierze siła gospodarki, a także umiejętność wykorzystania współpracy z zagranicą dla pomnożenia jej sukcesów. Wysokie miejsce na liście priorytetów polityki zagranicznej zajmują zatem zadania gospodarcze, a wśród nich poszerzanie grona partnerów, tworzenie warunków dla wzrostu eksportu, poprawy struktury handlu i zmniejszenia deficytu handlowego, zwłaszcza w obrotach z Unią Europejską.
45) „Nowa gospodarka” w skali globu, w którą już dzisiaj musimy się włączać, wymaga też nowych regulacji w zakresie handlu światowego. jest to zadanie Światowej Organizacji Handlu, a w jej ramach również Polski. O tym , że nie jest ono łatwe, świadczy niepowodzenie konferencji ministerialnej w Seattle, której zadaniem było zapoczątkowanie tzw. rundy milenijnej. Uczestniczymy w żmudnych konsultacjach, które – jak mamy prawo sądzić – doprowadzą jednak do kolejnej rundy wielostronnych negocjacji handlowych. Polska stoi na stanowisku, że rozpoczęcie, prowadzenie i zakończenie negocjacji powinny stanowić części jednolitego przedsięwzięcia, a rezultaty powinny być przyjmowane w całości i stosowane przez wszystkie kraje członkowskie WTO. Wykorzystujemy naszą obecność w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju dla poprawy jakościowych parametrów naszej gospodarki, co jest niezwykle ważne w procesie włączania się naszego kraju do systemu gospodarczego Unii Europejskiej. Uznając wagę technologii informacyjnych jako przesłanki rozwoju „nowej gospodarki”, poparliśmy deklarację z Singapuru w sprawie handlu produktami technologii informatycznej.
46) Wysoka Izbo!
47) Wśród najważniejszych partnerów Polski Stany zjednoczone wymieniamy tradycyjnie na pierwszym miejscu jako państwo, które uważa nas za istotnego partnera i wychodzi naprzeciw polskim koncepcjom regionalnym. zbliżająca się wizyta prezydenta George'a Busha w Warszawie stanowi istotny sygnał, że traktuje on Polskę jako ważny kraj środkowoeuropejski. Bliskie stosunki ze Stanami zjednoczonymi są jednym z najmocniejszych atutów, jakimi dysponuje nasza polityka zagraniczna; chodzi nie tylko o potęgę tego państwa, lecz i o ideały, jakim hołduje. Opowiadamy się konsekwentnie za ich aktywną polityczną i militarną obecnością w Europie w przekonaniu, że aby być blisko Ameryki, wcale nie trzeba oddalać się od Europy. polska będzie zabiegać o rozwój stosunków dwustronnych w sferze wojskowej i zwiększenie zaangażowania USA w Europie Środkowej i Wschodniej. Dobrym tego przykładem jest realizacja przez polsko-Amerykańską Fundację Wolności programu stypendialnego im. Kirklanda dla państw Europy Wschodniej. Będziemy też starać się zwiększyć obecność polskich producentów na rynku amerykańskim oraz utrzymać wysoką dynamikę inwestycji amerykańskich w Polsce. pragnę również poinformować, że dzięki zaangażowaniu MSZ rozpoczął się bardzo obiecujący program badań w archiwach amerykańskich celem ustalenia faktycznego wkładu wywiadu Armii Krajowej w zwycięstwo aliantów nad Niemcami hitlerowskimi. Dysponujemy już dziś wstępnymi wynikami kwerendy stanowiącymi potwierdzenie słuszności tej inicjatywy Szczególnie ważnym partnerem europejskim polski pozostają Niemcy. W interesie obu państw leży wzmacnianie politycznego partnerstwa i umiejętne reagowanie na aktualne wyzwania. Za kilkanaście dni przypada 10. rocznica pod-pisania traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Skłania ona do refleksji zarówno nad wielkim dorobkiem, jak i nad charakterem kontaktów z naszym zachodnim sąsiadem w przyszłości. Wraz z zamknięciem ważnych rozdziałów wspólnej historii, jakim było na przykład zakończenie negocjacji w sprawie świadczeń dla robotników przymusowych III Rzeszy, nadszedł czas nowego zdefiniowania polsko-niemieckiej wspólnoty interesów. Wypełnieniu dzieła tworzenia więzi polsko-niemieckich na miarę potrzeb integracji europejskiej służyć będzie nadal współpraca transgraniczna, zwiększenie intensywności kontaktów w dziedzinie kultury, nauki, a także na szczeblu samorządowym.
48) W stosunkach z Francją najważniejszym zadaniem będzie utrzymanie wysokiego poziomu dialogu politycznego zarówno w zakresie współpracy dwustronnej, jak i problematyki europejskiej, a w sferze gospodarczej – działania na rzecz wzrostu obrotów handlowych, szczególnie polskiego eksportu. W tym kontekście istotne będzie także wspieranie kontaktów między francuskimi regionami i polskimi województwami. potrzebne są nowe inicjatywy w zakresie kontaktów społecznych, kulturalno-naukowych i informacyjnych.
49) przywiązując dużą wagę do współpracy polski, Francji i Niemiec w ramach Trójkąta Weimarskiego, będziemy wspierać kontakty międzyparlamentarne i międzyresortowe oraz inicjatywy regionalne. Jest on również forum dyskusji na temat przyszłości w Europie.
50) Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii jest bardzo ważnym partnerem Polski zarówno na płaszczyźnie bilateralnej, jak i w procesie integracji Rzeczypospolitej Polskiej ze strukturami europejskimi i euroatlantyckimi. Rozwój wzajemnych stosunków jest stymulowany zbieżnością poglądów w istotnych kwestiach międzynarodowych.
51) Niezmiennie istotne pozostają dla Polski dialog polityczny, współpraca gospodarcza, a także wymiana kulturalna z Włochami. Ufamy, że proces integracji europejskiej będzie nadal wspierany przez ten kraj.
52) Wysoką aktywność będziemy utrzymywać we wszystkich dziedzinach współpracy z Hiszpanią. Intensywność kontaktów politycznych i współpracy z Portugalią, Irlandią, Austrią, Grecją oraz Turcją jest motywowana potrzebą utrzymywania trwałych podstaw i stałego rozwoju naszych stosunków z tymi krajami.
53) Kraje Beneluksu są ważnymi partnerami Polski, zarówno w wymiarze dwustronnym, jak i w ramach NATO, w procesie naszej integracji z Unią Europejską oraz w nowych formach współdziałania regionalnego, jak współpraca grupy wyszehradzkiej i Beneluksu. Stosunki z Belgią będą stały w drugiej połowie roku pod znakiem przewodnictwa tego kraju w Unii. Stosunki z Królestwem Niderlandów będziemy rozwijać, korzystając ze sprawdzonych mechanizmów współpracy, wśród których ważne miejsce zajmuje konferencja utrechcka.
54) Będziemy pogłębiać intensywnie rozwijające się stosunki z państwami nordyckimi, koncentrując naszą uwagę na współdziałaniu na rzecz pomyślnego i sprawnego przebiegu procesu integracji europejskiej i rozwoju tak zwanego północnego wymiaru Unii Europejskiej, dialogu w sprawach bezpieczeństwa oraz rozwoju współpracy regionalnej w ramach Rady Państw Morza Bałtyckiego.
55) Zamierzamy intensyfikować współpracę z Łotwą i Estonią. Z głęboką satysfakcją przyjmujemy dynamiczny rozwój infrastruktury naszych stosunków z Republiką Litewską, określanych przez obie strony mianem strategicznego partnerstwa.
56) Wysoka Izbo!
57) Tradycyjnie bliskie i serdeczne stosunki chcemy utrzymywać ze Stolicą Apostolską. Pożyteczne będzie współdziałanie dyplomacji polskiej i watykańskiej na forum międzynarodowym, zwłaszcza w rozwiązywaniu konfliktów regionalnych oraz w budowaniu ogólnoświatowego nowego ładu społecznego i moralnego. Z działalności ekumenicznej Ojca Świętego Jana Pawła II czerpiemy cenną inspirację do cierpliwego szukania porozumienia i płaszczyzn dialogu nawet z najbardziej trudnymi partnerami.
58) Przedmiotem szczególnej troski Ministerstwa Spraw zagranicznych są stosunki z diasporą żydowską z Polski i nie tylko z Polski, głównie w Stanach zjednoczonych Ameryki Północnej, Kanadzie, Francji i niektórych krajach skandynawskich. Praca Biura do spraw Kontaktów z Diasporą, powołanego przeze mnie w 1995 r. i podległego w strukturze MSz bezpośrednio ministrowi, służyła i służy nader owocnie budowaniu i pogłębianiu dialogu w wielu żywotnych dla nas sprawach, mających niekiedy reperkusje międzynarodowe.
59) Wysoka Izbo!
60) Polityka wschodnia nie od dziś budzi różne emocje w naszym parlamencie
61) i żywe zainteresowanie mediów. Mówię wprawdzie: polityka wschodnia, nie jest to jednak jakaś wyodrębniona polityka, lecz integralna część spójnej całości naszej polityki zagranicznej, która pozostanie w ścisłym związku z jej pozostałymi wymiarami. Staramy się przy tym o to, aby nasze związki z zachodem stały się atutem dla budowy nowych partnerskich relacji ze Wschodem, zaś dobre stosunki ze Wschodem były naszym wkładem w integrację kontynentu europejskiego.
62) Polska dostępnymi sobie środkami stara się wspierać procesy transformacji na Ukrainie. Mamy jednak świadomość, że pomoc zewnętrzna może mieć tylko dodatkowe, uzupełniające znaczenie dla przebiegu reform, które wymagają czasu i przede wszystkim silnej woli politycznej elit oraz społecznego poparcia. Ale to ponad pięćdziesięciomilionowe, potencjalnie bogate państwo ma wszelkie dane po temu, by stać się rzeczywistym partnerem strategicznym Polski na Wschodzie. Nasza polityka wobec Ukrainy od momentu uznania jej niepodległości zmierzała do tego, aby maksymalnie wykorzystać szansę, jaką obu naszym państwom stworzyła historia: wesprzeć i umocnić jej niepodległość, stworzyć więzy oparte na pojednaniu, partnerstwie, obopólnie korzystnej współpracy. Nie twierdzę, że te założenia udało się w pełni urzeczywistnić. Dziesięć lat to jednak bardzo niewiele w historii niepodległości i nie powinna zaskakiwać skala problemów, z jakimi borykają się dziś nasi ukraińscy sąsiedzi. Mając na uwadze znaczenie Ukrainy nie tylko z perspektywy sąsiedztwa z Polską, zabiegamy o jak największe zainteresowanie USA i Unii Europejskiej dla utwierdzania Ukrainy w jej europejskim wyborze.
63) Trudnym doświadczeniem naszej polityki wschodniej jest przede wszystkim Białoruś, kraj położony w sercu kontynentu, który pod rządami prezydenta Łukaszenki pogrąża się w samoizolacji i dryfuje na polityczne peryferie Europy. W stosunkach z Białorusią polska polityka opiera się na założeniu, że interesom polski odpowiada niepodległość tego kraju. Ograniczenie poziomu dialogu politycznego w stosunkach dwustronnych jest faktem, lecz nie dotyczy to wielu dziedzin dwustronnej współpracy. Jesteśmy przekonani o potrzebie prowadzenia aktywnej polityki tak wobec władz, jak i wobec społeczeństwa białoruskiego.
64) Może najbardziej ciekawy w ciągu minionego dziesięciolecia był rozwój naszych stosunków z Rosją. Nie wchodząc w znane już dobrze uwarunkowania tych stosunków, chcę podkreślić, że wraz z przywróceniem kontaktów na najwyższym szczeblu pojawiła się szansa na realizację postulatów niejednokrotnie zgłaszanych w tej sali. Będziemy podejmować usilne starania, aby ożywienie dialogu politycznego, wyrażające się szczególnie w okresie minionych 10 miesięcy ważnymi wypowiedziami i dyskusjami oraz widocznymi aktami dobrej woli z obu stron, przerodziło się we współpracę na rzecz owocnego rozwiązywania wspólnych problemów gospodarczych, których listę przedstawiliśmy premierowi Kasjanowowi. Wynik naszych zabiegów zależy – tak jak uprzednio – w dużej mierze od Rosji, a my w tej nowej fazie stosunków z Rosją zamierzamy skutecznie chronić i skutecznie promować nasze narodowe i państwowe interesy, wskazując jednocześnie na dziedziny, które mogą przynieść korzyści obu stronom.
65) partnerem perspektywicznym, chociaż geograficznie odległym, są kraje Azji Środkowej i południowego Kaukazu. Centrum Eurazji staje się coraz bardziej znaczącym podmiotem polityki światowej. W polskim interesie narodowym leży podjęcie próby wykorzystania potencjału gospodarczego, na razie głównie surowcowego, tych państw do nowych potrzeb.
66) polityka polski w Europie Środkowej i Wschodniej polega w dużej mierze na przekonaniu, że powinien to być region stabilności i bezpieczeństwa i że polska wnosi do tego dzieła konkretny wkład. Fundamentem naszej polityki regionalnej, prowadzonej nie bez powodzenia od dziesięciu lat, jest rozwijanie dobrosąsiedzkich stosunków z państwami graniczącymi z polską oraz aktywne uczestnictwo w różnych formach współpracy, takich jak Grupa Wyszehradzka, której polska przewodniczy w okresie ostatniego roku, CEFTA i Fundusz Wyszehradzki, które wspólnie dają platformę do rozwoju regionalnej tożsamości państw uczestniczących i umacniania więzi, co zostało pozytywnie dostrzeżone w Unii Europejskiej. Naszą pozycję w regionie wzmacniamy nie tylko uczestnicząc w ugrupowaniach wielostronnych, ale także rozwijając dobrą i pełną treści współpracę dwustronną z naszymi partnerami w Grupie Wyszehradzkiej – Czechami, Słowacją i Węgrami, oraz z innymi państwami regionu, w tym z Rumunią, Bułgarią, Słowenią i Chorwacją.
67) Wysoka Izbo!
68) Rząd Rzeczypospolitej przywiązuje niezmiennie dużą wagę do naszych stosunków z Organizacją Narodów Zjednoczonych i zadań realizowanych przez nią w polityce międzynarodowej. Polska zamierza włączać się bardzo aktywnie w proces realizacji Deklaracji Milenijnej ONZ i – co chciałbym dobitnie podkreślić – wykorzystywać ONZ jako ważny instrument praktycznej realizacji naszych celów w polityce międzynarodowej. Powinniśmy uczynić wszystko, co możliwe, aby przywrócić odpowiednio duże znaczenie Organizacji Narodów Zjednoczonych w naszej wielostronnej dyplomacji i coraz efektywniej włączać się w jej rozliczne formy działalności. W ten sposób, za pośrednictwem naszego uczestnictwa w akcjach i programach ONZ, będziemy mogli szybciej i skuteczniej budować wizerunek naszego kraju jako odpowiedzialnego, cennego i wrażliwego na problemy partnera.
69) Dzięki zaangażowaniu w prace ONZ, OBWE, OECD, WTO i Rady Europy Polska pragnie wnosić swój wkład w rozwiązywanie problemów globalnych. Zamierzamy stopniowo zwiększać nasz udział w świadczeniu pomocy rozwojowej kanałami wielostronnymi, a także poprzez własny system udzielania takiej pomocy na miarę naszych możliwości i z uwzględnieniem potrzeb innych państw. Opowiadamy się za wspieraniem rozwoju gospodarczego państw najmniej rozwiniętych, m.in. poprzez ułatwienie im bezcłowego i nieograniczonego dostępu do rynku państw rozwiniętych, czyli także naszego rynku. Pomoc rozwojowa powinna być także elementem naszej aktywnej polityki na rzecz praw człowieka. W tej dziedzinie nie możemy się ograniczać do deklaracji, słów oburzenia czy potępienia, lecz musimy przejść do materialnego udziału w programach pomocy technicznej i doradczej.
70) Będziemy aktywnie dążyć do utrzymania naszego dotychczasowego zaangażowania w operacje pokojowe pod egidą ONZ. Polska będzie też działać na rzecz przeprowadzenia takiej reformy Rady Bezpieczeństwa, która zwiększy jej reprezentatywność, wiarygodność i przejrzystość bez uszczerbku dla zdolności do wypełniania zadań przypisanych jej w Karcie Narodów Zjednoczonych w zakresie utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. W tym miejscu trzeba też wspomnieć o zaangażowaniu Polski na Bałkanach, gdzie nadal zamierzamy wspierać proces demokratycznych przemian w Federalnej Republice Jugosławii, uczestniczyć w wojskowych, policyjnych i cywilnych misjach pokojowych w regionie zgodnie z duchem i literą rezolucji ONZ i porozumień regionalnych oraz wnosić konsekwentnie wkład w realizację celów Paktu Stabilności dla Europy Południowo-Wschodniej. Priorytetowo chcemy traktować walkę z przestępczością zorganizowaną i przemytem narkotyków.
71) Udział Polski w dwustronnych i wielostronnych przedsięwzięciach w Europie Południowo-Wschodniej na rzecz pełnej stabilizacji tego obszaru jest nie tylko konsekwencją naszych natowskich zobowiązań sojuszniczych i w ramach innych organizacji międzynarodowych. Umacnianie demokracji, rozwój gospodarczy i kształtowanie bezpiecznego środowiska międzynarodowego w regionie bałkańskim leży w żywotnym interesie Polski.
72) Rozpatrujemy możliwości przystępowania do kolejnych konwencji Rady Europy traktując to także jako czynnik wspomagający proces integracji z Unią Europejską. Będziemy włączać się w działania Rady Europy wspierające proces budowy demokracji na kontynencie oraz działania na rzecz poszanowania praw człowieka, umacniania praworządności i budowy społeczeństwa obywatelskiego.
73) Wysoka Izbo!
74) Pomimo naturalnej koncentracji aktywności naszej dyplomacji na półkuli północnej nie zapominamy o historycznych przemianach i imponującym potencjale wielkich obszarów Azji i Pacyfiku, Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Afryki i Bliskiego Wschodu. Korzystając ze wspaniałego dorobku tamtejszych kolebek cywilizacji, kraje pozaeuropejskie dokonały w ostatnich dekadach skoku rozwojowego, w niektórych przypadkach wchodząc do światowej czołówki postępu.
75) Region Azji i Pacyfiku pozostaje jednym z najaktywniejszych i najbardziej perspektywicznych obszarów światowej gospodarki, choćby ze względu na coraz bogatsze powiązania inwestycyjne. Sytuacja gospodarcza w krajach Azji nie może być dla nas obojętna. Kontynuując na różnych szczeblach dialog polityczny z głównymi partnerami w regionie, troszczymy się przede wszystkim o kwestie ekonomiczno-handlowe. Niestety, na kraje Azji przypada & całego polskiego deficytu handlowego. Rząd zastosował różne środki, w tym kredytowe, w celu zmiany tej sytuacji poprzez promocję polskiego eksportu.
76) Mimo geograficznego oddalenia wiele wiąże nas ze społeczeństwami Ameryki Łacińskiej. zauważamy duży dynamizm społeczeństw latynoamerykańskich, jak i silne tendencje integracyjne w regionie. Pamiętamy także o wkładzie, jaki wniosła polonia w budowę społeczeństw tego kontynentu. Na tych fundamentach rozwijamy partnerskie stosunki w różnych dziedzinach z krajami Ameryki Łacińskiej.
77) Region Afryki i Bliskiego Wschodu może stanowić dla nas ważny rynek zbytu towarów i usług oraz perspektywiczne źródło zaopatrzenia w surowce energetyczne. Będziemy rozwijać dialog polityczny z liczącymi się w interesach gospodarczych polski państwami tego obszaru, starając się jednocześnie pozyskiwać zainteresowanie najlepiej rozwiniętych krajów tzw. południa dla procesu transformacji polskiej gospodarki i ich większego zaangażowania w inwestycje kapitałowe w Polsce. Dostrzegamy realne możliwości powiększenia wolumenu naszego eksportu, zwłaszcza do krajów, w których mamy dobre tradycje wzajemnie korzystnej współpracy
78) Martwi nas, że na Bliskim Wschodzie perspektywy na trwały pokój, mimo międzynarodowych wysiłków, są nadal niewielkie. Niemniej jednak będziemy aktywnie rozwijać stosunki polityczne i gospodarcze z partnerami na Bliskim Wschodzie, zarówno z Izraelem, z którego społeczeństwem wiążą nas szczególne odniesienia historyczne, jak i z jego sąsiadami – z krajami arabskimi. Będziemy nadal prowadzić politykę zrównoważonego zaangażowania w odniesieniu do stron konfliktu arabsko-izraelskiego. Niezmiennie opowiadamy się za dialogiem Żydów i Palestyńczyków. Wykluczamy akceptację metod terroru i przemocy dla rozwiązywania konfliktów politycznych, narodowych czy religijnych. Chcemy przyczyniać się do ustanowienia trwałego i sprawiedliwego pokoju w tym regionie, m.in. przez uczestniczenie w misjach pokojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych.
79) Wysoka Izbo!
80) Na tym forum niejednokrotnie już wypowiadana była teza, że sprawy polonii
81) i polaków za granicą mają trwałe miejsce nie tylko w sercach naszych obywateli, ale i w polityce zagranicznej polskiego rządu. Stąd też staramy się usprawniać partnerską współpracę ze środowiskami polonijnymi. Ważnym wydarzeniem w życiu polonii i kraju był niedawny II Zjazd polonii. Analizujemy właśnie z uwagą uchwały tego zjazdu.
82) Chcemy aby przypadająca we wrześniu br. 10. rocznica wznowienia stosunków dyplomatycznych z Litwą stała się okazją do zamknięcia wszystkich problemów w relacjach dwustronnych, a zwłaszcza zapewnienia wynikających z traktatu polsko-litewskiego praw przysługujących polskiej mniejszości. Na Wschodzie naszym celem będzie zachowanie i rozwój szkół z polskim językiem nauczania na terenach zwarcie zamieszkanych przez ludność polską, rozszerzenie systemu stypendiów rządu Rzeczypospolitej Polskiej na młodzież polskiego pochodzenia studiującą w krajach zamieszkania.
83) W odniesieniu do Polonii niemieckiej ważnym zadaniem będzie uzyskanie poparcia władz RFN dla działalności kulturalno-oświatowej środowisk polonijnych, zwiększenie jej zakresu, a także dalsze stymulowanie procesów integrowania się tych środowisk ze społeczeństwem Niemiec. Będziemy też starali się pomagać polskiej grupie narodowej w Austrii w wysiłkach o przyznanie jej statusu grupy narodowościowej.
84) Będziemy popierać starania Polaków – obywateli Federacji Rosyjskiej o uznanie Polaków za naród represjonowany przez reżim stalinowski, zgodnie z postanowieniami rosyjskiej ustawy o rehabilitacji represjonowanych narodów
85) W roku 2001 planuje się zainicjowanie negocjacji nad polsko-litewską umową o ochronie grobów i miejsc pamięci ofiar wojen i represji politycznych, a także przyspieszenie prac nad analogiczną umową z Kazachstanem. Będziemy kontynuować starania o zakończenie odbudowy Cmentarza Orląt Lwowskich.
86) Intensyfikacja prac nad dostosowaniem zasad ruchu osobowego do standardów Unii Europejskiej przez wprowadzenie wiz dla obywateli wielu krajów położonych na terytorium byłego ZSRR będzie wymuszać m.in. znaczącą rozbudowę infrastruktury konsularnej oraz przygotowanie odpowiedniego systemu przepływu informacji i łączności między placówkami i centralą. Musi to za sobą pociągać wyposażenie MSZ w odpowiednie środki finansowe, nie tylko na najbliższe cztery miesiące, również na okres późniejszy
87) W dziedzinie traktatowej odnotowuję z satysfakcją powodzenie wysiłku, jaki został podjęty przez rząd na rzecz przyspieszenia ratyfikacji podpisanych przez Polskę umów międzynarodowych. Obecnie, po raz pierwszy od wielu lat, nie mamy w tej dziedzinie żadnych zaległości. Jest to także zasługa, co pragnę w tym miejscu mocno podkreślić, parlamentu tej kadencji.
88) Wysoka Izbo!
89) Zbliżając się do końca wystąpienia, pragnę podkreślić, że pomyślność w realizacji wymienionych przeze mnie zadań naszej polityki zagranicznej zależy w niemałym stopniu od właściwego kształtowania międzynarodowego wizerunku Polski. Ogromną rolę ma w tym względzie do odegrania gruntownie zreorganizowana w ostatnich dwóch latach polska dyplomacja kulturalna. Dzięki niej możemy skuteczniej wykorzystywać jeden z naszych największych atutów – kulturę. Potwierdził to powszechnie w Niemczech dostrzegany sukces polskiej ekspozycji na Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie w październiku 2000 r., podobnie jak dużym sukcesem była polska ekspozycja na EXPO w Hanowerze. Robimy wszystko, aby stał się nim także Rok Polski organizowany obecnie w Austrii i udział Polski w festiwalu „Europalia 2001” w Belgii. Celem promocji będzie m.in. wspieranie negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską i – szerzej – całego procesu integracji. Będziemy także prowadzić promocję Polski na terenie krajów negocjujących członkostwo w Unii Europejskiej. Mamy już na tym koncie pewne osiągnięcia, ale przyjęty 22 czerwca 2000 r. „Program ramowy promocji zagranicznej procesu akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej” dopiero nabiera rozpędu. Promocja i upowszechnianie obiektywnej informacji, wpływanie na sposób postrzegania Polski przez elity i środowiska opiniotwórcze za granicą to zadania dla profesjonalistów, a także dla wszystkich obywateli, od których zależy, czy osłabną istniejące jeszcze tu i ówdzie negatywne stereotypy na nasz temat i czy zdobędziemy przychylność zagranicy dla Polski.
90) Wysoka Izbo!
91) Przechodzę do refleksji końcowych. Dla państwa budującego demokrację, umacniającego gospodarkę rynkową, wchodzącego w efektywnie działające struktury międzynarodowe zasadnicze zadanie polega na wykazaniu wiarygodności. Polska nie musi wstydzić się swojej przeszłości, zawsze spełniała swoje zobowiązania sojusznicze, płacąc z nawiązką, gdy była taka potrzeba, daninę krwi.
92) Polska jest również obecnie wiarygodnym, obliczalnym sojusznikiem i partnerem. W zasadniczy sposób przyczynia się do tego, podkreśliłem to na wstępie, zgoda wszystkich liczących się sił politycznych w sprawach o strategicznym znaczeniu dla polityki zagranicznej Rzeczypospolitej. Uważam, że o tę szczególną wartość, którą wypracowano w toku pierwszych 10 lat niepodległej Polski, należy też dbać w sposób szczególny. jako minister spraw zagranicznych próbowałem wnieść m.in. w tym obszarze swój skromny wkład.
93) Druga refleksja. Nie traćmy z oczu, szczególnie w końcowej, trudnej fazie negocjacji akcesyjnych, zasadniczego sensu procesu integracji, który od początku był przede wszystkim wielkim projektem politycznym, nakierowanym na zagwarantowanie trwałego pokoju w Europie. Projekt ten dopiero w wyniku zmian politycznych w naszym regionie z przełomu lat 80. i 90. i zbliżającego się procesu rozszerzenia zyskuje swój pełen wymiar. Państwa kandydujące poszerzają wspólny rynek i strefę stabilności, wzbogacają obszar objęty procesem integracji różnorodnością kultur, dają temu procesowi nowy impet. To nasza wielka szansa. Znakomicie oddają tę szansę słowa mojego ulubionego poety Henricha Heinego skierowane przed 180 laty do polaków w okresie nieistnienia suwerennego państwa polskiego: „Gdy narody, które dotychczas trudziły się pracowicie przy budowie wieży babilońskiej, zwanej kulturą europejską, obecnie czują się wyczerpane, to nasi nowi przybysze swą zręcznością, właściwą Słowianom, i niezużytą energią poprowadzą dalej dzieło. Temu narodowi są jeszcze może przeznaczone czyny, które geniusz ludzkości ceni ponad wygrane bitwy, rycerskie pobrzękiwanie mieczy i kłus koni w narodowej przeszłości". Oby tak się stało.
94) Panie prezydencie! panie Marszałku! panie premierze! Wysoka Izbo! Dziękuję za uwagę. (Oklaski) Panie Prezydencie, Panie Marszałku, Panie Premierze, Wysoka Izbo,