Ernestyna Potowska Susmond Rose (1810-1892) - feministka, ateistka, abolicjonistka, wolnomyślicielka. Ernestine Rose, jedna z czołowych dziewiętnastowiecznych działaczek ruchu feministycznego w Stanach Zjednoczonych urodziła się na ziemiach polskich - w Piotrkowie Trybunalskim w rodzinie żydowskiej. Była jedynym dzieckiem rabina, dlatego też otrzymała staranne wykształcenie raczej niedostępne w owym czasie dziewczynkom żydowskim z ortodoksyjnych rodzin. Była bystra i dociekliwa, zadawała wiele niewygodnych pytań, na które nie otrzymywała odpowiedzi, zbywano ją: ,,dziewczynki nie powinny zadawać pytań’’. Dosyć wcześnie zdała sobie sprawę z faktu dyskryminacji kobiet, ale nie zamierzała potulnie przystosować się do obowiązujących norm. Ojciec - ortodoksyjny rabin z niepokojem patrzył na postępujący bunt niesfornej nastolatki. Uznał, że najlepszym sposobem na utemperowanie jej będzie jak najwcześniejsze wydanie za mąż. Rose miała wtedy niespełna 16 lat. Właśnie zmarła jej matka, po której odziedziczyła spadek. Tymczasem, ojciec zawarł kontrakt z potencjalnym kandydatem na męża dla córki, dwukrotnie od niej starszego, na mocy którego Rose miała go poślubić. Ale Rose nie zamierzała wychodzić za mąż, nie godziła się na przymusowe małżeństwo. Dodatkowo, poślubienie mężczyzny oznaczałoby utratę majątku po matce, który oczywiście przeszedłby na męża. Rose postanowiła przeciwstawić się ojcu. Wniosła przeciwko niemu sprawę do polskiego sądu. Zażądała unieważnienia kontraktu i zwrotu majątku. Proces toczył się przed sądem cywilnym w Kaliszu. Ernestine Rose - zbuntowana nastolatka ten proces wygrała. By jeszcze bardziej podkreślić swoją niezależność - demonstracyjnie oddała ojcu część majątku po matce. W wieku 17 lat na dobre zerwała z ojcem i z religią żydowską - opuściła dom i odtąd postanowiła samodzielnie się utrzymywać. Pierwsze kroki skierowała do Prus, zamieszkała w Berlinie. Co ciekawe, nie musiała mieć specjalnego zezwolenia, by móc osiedlić się w Berlinie (takie ograniczenie dotyczyło Żydów) - Ernestine zwróciła się do króla pruskiego z prośbą o zwolnienie jej z tego obowiązku. W Berlinie zajmowała się między innymi udzielaniem korepetycji z języka hebrajskiego. Udało się jej też rozkręcić własny biznes - sprzedawała odświeżacz powietrza, który sam wymyśliła. W 1832 przyjechała do Anglii, gdzie związała się z socjalistami utopijnymi z kręgu Roberta Owena. Pomagała mu założyć Association of All Classes of All Nations. W Anglii poznała też Williama Rose’a, swojego przyszłego męża. Kolejny etap jej życia wiąże się ze Stanami Zjednoczonymi, dokąd wyemigrowała wraz z mężem w 1836 roku. W USA Ernestine Rose stała się aktywistką społeczną w pełnym tego słowa znaczeniu. To właśnie w Stanach Zjednoczonych Ernestine rozwinęła działalność feministyczną - zaangażowała się w walkę na rzecz równouprawnienia kobiet. Dołączyła do ruchu sufrażystek domagających się przyznania kobietom praw politycznych. Poznała i współpracowała z tak znanymi sufrażystkami jak Susan Anthony czy Elisabeth Stanton. Podobno była wśród współzałożycielek National Woman Suffrage Association. Ernestine Rose okazała się być znakomita mówczynią. Podróżowała po kraju i wygłaszała płomienne przemówienia. Ernestine świetnie czuła się na publicznych wiecach, w trakcie których mogła przekonywać do swoich poglądów i nawoływać do zmiany niesprawiedliwego prawa. Mąż wspierał ją w tej działalności. Ernestine wzięła udział w wielu ważnych konwentach i konferencjach dotyczących praw kobiet. Przykładowo w 1850 roku, w Worcester, w stanie Massachusetts - w I krajowej konwencji na rzecz praw kobiet, w trakcie której wygłosiła rezolucję domagającą się równouprawnienia kobiet pod względem politycznym, społecznym i wszelkim innym. Ernestine Rose występowała nie tylko w obronie kobiet, jako abolicjonistka walczyła o zniesienie niewolnictwa, a jako wolnomyślicielka domagała się tolerancji religijnej, tolerancji dla wolności myśli jak również edukacji publicznej. Jeszcze za swojego życia Ernestine Rose mogła cieszyć się efektami swojej pracy. To dzięki jej wysiłkom, stan Nowy York w 1848 roku uchwalił Married Women’s Property Act, odtąd kobiety zachowywały prawo do własnego majątku po wyjściu za mąż. W 1854 roku, w tym samym stanie wprowadzono prawo, na mocy którego nastąpiło zrównanie praw rodzicielskich kobiet z prawami mężczyzn (wcześniej kobiety nie miały władzy rodzicielskiej wobec własnych dzieci!). To również była zasługa Ernestine Rose. Walcząc o równouprawnienie kobiet i zniesienie niewolnictwa Ernestine powoływała się głównie na ideę praw człowieka. Argumentowała: ,,Prawa człowieaka są prawami wszystkich ludzi, nie tylko mężczyzn, ale i kobiet, nie tylko białych ale i czarnych. Gdziekolwiek mamy do czynienia z istotą nazywaną człowiekiem (...) jej prawa powinny być przestrzegane bez względu na płeć, narodowość, rasę. Jedynie ignorancja, przesądy i tyrania (...) pozbawiają jej tego’’. Ernestine zdecydowanie odrzucała kontraargumenty o naturalnej nierówności kobiet i mężczyzn, nierówności narzuconej z góry przez Boga i religię i której źródeł możemy doszukać się w Piśmie Świętym. ,,Czy mówiecie mi, że Biblia jest przeciwna naszym prawom? Na to ja mówię, że nasze roszczenia nie opierają się na książce napisanej nie wiadomo kiedy i przez kogo. Czy mówicie mi, że co Paweł lub Piotr mówią na ten temat? Na to znowu odpowiadam, że nasze roszczenia nie opierają się na niczyich opiniach, nawej jeśli są to opinie Piotra lub Pawła... Jeżeli książki i opinie, niezależnie od kogo pochodzą są w opozycji do praw człowieka, to są niczym innym niż martwymi literami’’. ,,Jeżeli kobiety chcą być wolne, podepczą Biblię swoimi stopami’’. Ernestine nie ukrywała, że jest ateistką. W tamtych czasach taka postawa należała do rzadkości i przede wszystkim wymagała odwagi. Jawne głoszenie braku wiary w Boga wzbudzało niechęć. O Ernestine gazety pisały: ,,Kobieta-ateistka jest tysiąckrotnie gorsza od prostytutki’’. Jej jawnie głoszony ateizm nie spotkał się także z przychylnością ze strony części feministek. Głoszenie takich poglądów, dodatkowo krytykowanie religii, a także samej Biblii jako źródła opresji kobiet mogło ruchowi feministycznemu tylko zaszkodzić. Choć trzeba przyznać, że pomimo swojego ateizmu została wybrana w X 1854 roku na przewodniczącą narodowego Konwentu Praw Kobiet. Ostatnie lata życia Ernestine spędziła w Wielkiej Brytanii, gdzie również zaangażowała się w ruch sufrażystek. Wygłaszała przemówienia, brała udział w konferencjach, np. w Konferencji Ruchu na Rzecz Praw Wyborczych dla Kobiet w Londynie. Nie doczekała jednak przyznania kobietom praw wyborczych. W USA nastąpiło to dopiero w 1920 roku, a w Wielkiej Brytanii w 1928. Ernestine Rose zmarła w 1892 roku. Ernestine uważała się za Polkę i za Żydówkę. ,,Jestem córką biednej dławionej Polski i uciskanego prześladowanego ludu zwanego Żydami’’ Mówiła też o sobie: ,,Polka wyznająca wiarę żydowską’’. W liście do czołowej feministki, Susan Anthony z 9 stycznia 1889 roku tak podsumowała swoją działalnośc i jej efekty: ,,Niemal przez całe swoje życie walczyłam ze wszystkich sił, które były skromne, o prawa człowieka, a w szczególności o prawa kobiet. Jako pierwsza wysłałam petycję do legislatury stanu Nowy York, domagając się przyznania zamężnym kobietom prawa do zachowania na własność ich majątków. Po wielkich trudach udało mi się zebrać pod nią podpisy pięciu kobiet. Niektóre panie mówiły, że jeśli to podpiszą, to panowie będą się z nich śmiali, a inne, że mają wystarczająco dużo praw. mężczyźni twierdzili zaś, iż kobiety już mają za dużo praw. Wtedy kobieta jeszcze nie uświadamiała sobie tego, że nie posiada żadnych praw, z wyjątkiem tych, które mężczyzna przyznał jej w swojej łaskawości. Ale od tamtego czasu oboje coś sobie uświadomili, czego nigdy nie zapomną. Wysyłałam kolejne petycje, z coraz większą liczbą podpisów, do roku 1848-1849, w którym to legislatura przyznała kobiecie prawo do zachowania na własność tego, co posiada, zawierając związek małżeński. Ale nie zacznie ono naprawdę obowiązywać, dopóki wszystkie kobiety nie powiedzą: <>''. Źródła: Geoffrey Wigoder, Słownik biograficzny Żydów, Wydawnictwo Da Capo, Warszawa 1998. https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/rose.html http://womenshistory.about.com/od/marriedwomensproperty/p/ernestine_rose.htm http://www.womenspeecharchive.org/women/profile/index.cfm?ProfileID=93 życiorys plus linki do przemówień http://www.dziennik.com/weekend/artykul/buntowniczka-ernestine-rose http://annadryjanska.natemat.pl/10717,nasze-prawa-nie-sa-oparte-na-biblii-o-polskiej-zydowce-ktora-podbila-ameryke http://racjonalista.tv/ernestyna-potowska-rose-wybitna-ateistka-i-feministka-doby-romantyzmu-205-rocznica-urodzin/ https://www.nwhm.org/online-exhibits/youngandbrave/rose.html https://www.nwhm.org/online-exhibits/youngandbrave/resources.html https://www.womenofthehall.org/?action=viewone&id=129 national woman hall of fame (Seneca Falls) https://www.womenofthehall.org/inductee/ernestine-louise-potowski-rose/ http://www.britannica.com/biography/Ernestine-Rose https://www.nwhm.org/education-resources/biography/biographies/siismondi-potowski-rose/ http://www.womeninworldhistory.com/WR-09.html http://antypedofilskie-bractwo-himawanti.blogspot.com/2015/01/ernestyna-luiza-rose-owenizm-i-okultyzm.html https://www.youtube.com/watch?v=iqidR8sryYo http://jewishcurrents.org/tag/ernestine-rose http://civilwarwomenblog.com/ernestine-rose/ http://people.rit.edu/kecncp/Courses/Materials/WomenLeaders/Glossary/WL-AnsweKeys/WL8a-Rose.htm