STRATEGIE Środowiskowe cele zrównoważonego rozwoju ONZ a ich realizacja w Polsce
Walka o klimat wyzwania
MARZENA STRZELCZAK single-use" „jednorazowy" uznane zostało według redakcji słownika Collinsa za najbardziej popularne słowo w 2018 roku w Ełk. Brytanii. Przymiotnik zrobił karierę dzięki przemawiającym wyobraźni obrazom zanieczyszczonych oceanów, wysp śmieci i nafaszerowanych plastikiem ryb. Stał się synonimem szkodliwego wpływu cywilizacji, złych modeli konsumpcji i produkcji, które dramatycznie zmieniają ekosystemy, są katastrofalne w skutkach dla środowiska i klimatu, niosąc groźne konsekwencje ekonomiczne i społeczne.
Ale jest też inny powód popularności „single-use".To odchodzenie od jednorazowości. Rezygnacja np. z plastikowych słomek i innych produktów jednorazowego użytku. Następująca zmiana obowiązujących modeli, rozwój gospodarki cyrkularnej, gospodarka współdzielenia i pojawianie się nowych modeli, które pozwalają godzić cele środowiskowe, ekonomiczne i społeczne, będąc odpowiedzią na wyzwania klimatyczne.
Kluczowe 1,5 st.
Dyskusje o globalnych szansach i wyzwaniach klimatycznych będą się w tym roku toczyły już po raz trzeci w Polsce. Jednym z najczęściej przywoływanych dokumentów będzie z pewnością publikacja, która ukazała się w pierwszych dniach października. Raport, przygotowany przez blisko 100 ekspertów, na bazie kilku tysięcy prac, po uwzględnieniu kilkudziesięciu tysięcy komentarzy ekspertów i przedstawicieli rządów. Pokazujący działania konieczne, by ograniczyć wzrost temperatur 1,5 st. (już nie st., jak wcześniej proponowano) i ochronić Ziemię przed potencjalnie katastrofalnymi skutkami zmian klimatycznych. Zmian, które bardzo realnie wpływają na życie ludzi ze względów środowiskowych, ale też mają negatywne efekty społeczne i ekonomiczne. Związane z migracjami, konfliktami wywołanymi suszami, powodziami, pożarami czy też przykład może nam najbliższy chorobami wywołanymi złą jakością powietrza.
Właśnie konsekwencje społeczne i ekonomiczne oraz scenariusze zmian klimatycznych to ważny element raportu IPCC (Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu) wykorzystania w realizacji Agendy 2030. To, na jakim etapie jesteśmy, pokazuje w sposób kompleksowy, w odniesieniu każdego z celów zrównoważonego rozwoju ONZ (Sustainable Development Goals; SDGs) raport SDG, który Polska złożyła w lipcu w ONZ.
Wyzwania klimatyczne, choć wprost adresowane w 13. celu, ściśle powiązane są z innymi aspektami środowiska naturalnego, takimi jak: woda (cel 6.), energia (7.), miasta (11.), zrównoważona konsumpcja i produkcja (12.), oceany (14.), ekosystemy, bioróżnorodność (15.).
Główne wyzwania Polski w zakresie klimatu chyba dobrze podpowiada nasza codzienność. Powszechne doświadczenie jest takie, że w polskim plebiscycie na słowo 2018 roku największe szanse mogłoby mieć, niestety, słowo smog. Według ostatnich, październikowych danych Światowej Organizacji Zdrowia, Polsce przypada niechlubne miejsce w zestawieniu najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie. z nich to nasze miasta. choć najtrudniejsza sytuacja jest w Bułgarii, która przekracza wyznaczone na 2020 normy zanieczyszczenia powietrza o ponad proc., to w Polsce jest niewiele lepiej ponad proc.
Kwestią priorytetową jest energia. Eksperci IPCC postulują całkowitą rezygnację z paliw kopalnych. Tylko jak ograniczyć emisję CO2 w sytuacji, gdy według danych z 2016 ok. proc. energii elektrycznej w Polsce pochodziło z węgla kamiennego i brunatnego
deklaracji administracji publicznej, ale i producentów energii wynika, że „Polska popiera ambitne cele polityki energetyczno-klimatycznej UE, ale chce je osiągnąć własną drogą". Polska, podobnie jak część innych krajów, uznaje konieczność mocnego uwzględniania społecznych aspektów transformacji energetycznej. Obawy o wzrost cen energii i nieuniknione koszty społeczne wywołane zmianami sektorowymi mają prymat przed konsekwencjami środowiskowymi.
Determinacja i nadzieja
Realizacja SDG wymaga nie tylko determinacji, ale i nadziei podstawy, by ją mieć. Ostatnie trzy lata to w Polsce czas, kiedy gospodarka obiegu zamkniętego (GUZ) znajduje swoje miejsce w strategiach firm. Wykorzystanie odpadów produkcyjnych jako surowców wtórnych twojej
♦Jednorazowemu światu plastiku zawdzięczamy obraz zanieczyszczonych oceanów, wysp śmieci i nafaszerowanych nim ryb główne założenie. Zamknięcie obiegu, zero waste to postulaty GOZ. kontekście kluczowych wyzwań i szans przyszłości rozwoju gospodarczego Polski GUZ jest istotna także ze względu na obecny miks wykorzystania surowców mineralnych.
Szansę na wprowadzenie GOZ według ostatniego raportu ekspertów Deloitte „Zamknięty obieg -otwarte możliwości dla Polski" niosą za sobą:
Surowce krytyczne głównie metaliczne, które mimo najmniejszego udziału w masie surowców w gospodarce, mają ogromne znaczenie ze względu na trudności z pozyskaniem i zastąpieniem;
Surowce w budownictwie głównie niemetaliczne, które stanowią największą pod względem masy grupę surowców i służą budowania zasobów budowlanych i infrastrukturalnych, które długotrwale pozostają w gospodarce;
Paliwa kopalne wykorzystywane przede wszystkim jako nośniki energii w energetyce i transporcie, główne źródło emisji;
Biomasa czyli surowce pochodzenia biologicznego i potencjał dla tworzenia biogospodarki. Skupienie się na ww. surowcach i zaprojektowanie w ich kontekście działań zgodnych z zasadami GOZ pozwoli na osiągnięcie wymiernych korzyści gospodarczych, środowiskowych i społecznych.
Eksperci różnych sektorów poszukują możliwości zmiany obowiązujących reguł i przyzwyczajeń konsumentów w gospodarce odpadami (już nie mówimy o śmieciach), nowe modele biznesowe ekonomii współdzielenia są przedmiotem zainteresowania nie tylko startupów. Wreszcie, tak bardzo potrzebne inicjatywy komunikacyjne, upowszechniające wiedzę, jak np. Kampania Celów, Circular Week czy konkurs „Stena Circular Economy Award Lider Gospodarki Obiegu Zamkniętego".
Pozostaje tylko mieć nadzieję, że w kolejnych latach, dzięki sumie tych wszystkich aktywności, słowami najbardziej popularnymi w Polsce staną się: GOZ, innowacje, efektywność energetyczna. Autorka jest dyrektorem generalną, członkinią zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu