Walenty

Nazwa

Walenty – słownik walencyjny predykatów polskich

Opis

Słownik walencyjny Walenty zawiera zależności walencyjne występujących w języku polskim predykatów, w przeważającej liczbie czasowników. Zależności walencyjne to inaczej ograniczenia narzucane na sposób, w jaki poszczególne wyrazy (a właściwie ich klasy paradygmatyczne zwane leksemami) wiążą się ze swoimi podrzędnikami. Reguły takiego wiązania zwane są walencją przez analogię do wiązań chemicznych.
Zależności takie można opisywać na dwóch silnie powiązanych poziomach, składniowym i semantycznym. Weźmy dla przykładu dwa czasowniki, tłumaczyć i wysyłać. Na poziomie składniowym, w obu wypadkach mamy podmiot nominalny w przypadku strukturalnym subj{np(str)} (ktoś), dopełnienie nominalne w przypadku strukturalnym obj{np(str)} (coś, kogoś) oraz trzecią pozycję składniową będącą frazą nominalną w celowniku np(dat) (komuś): ktoś tłumaczy/wysyła coś komuś. Jednak w wypadku wysyłać trzeci argument może być wyrażony za pomocą frazy przyimkowej prepnp(do,gen), która dla tłumaczyć jest niedopuszczalna: ktoś wysyła coś do kogoś, ale nie *ktoś tłumaczy coś do kogoś. Z kolei tłumaczyć może mieć bardziej rozbudowaną pozycję dopełnienia, w szczególności mogą tam się pojawić frazy zdaniowe, np. cp(że): ktoś tłumaczy komuś, że . . .
Z drugiej strony na poziomie semantycznym role (zwane semantycznymi bądź tematycznymi) pełnione przez poszczególne argumenty semantyczne też są podobne: Initiator (ktoś) inicjuje, Theme (coś) podlega, zaś Recipient odbiera tłumaczenie bądź przesyłkę. Natomiast różne są ograniczenia leksykalno-semantyczne dla Theme: tłumaczyć można koncepcje, sytuacje, zaś wysyłać — przedmioty fizyczne.
W chwili obecnej Walenty zawiera ok. 18 tys. haseł, w tym ok. 13 tys. czasowników, 4 tys. rzeczowników oraz 1 tys. przymiotników i przysłówków.